Beste lezer van de Cultuurnieuwsbrief,
Als de plannen van het nog te vormen nieuwe kabinet doorgaan, betalen we straks meer voor een bezoek aan een museum, theater of concertzaal. Als pleitbezorger voor de amateurmuziek maak ik me ook zorgen over de gevolgen voor culturele verenigingen. Voor veel verenigingen is het al lastig om een eerlijk tarief te betalen aan professionals die worden ingehuurd. Vaak betaal je nu al 21%, alleen repetities die gehouden worden als voorbereiding op een concert mogen tegen 9% gefactureerd worden. Bij de verenigingen waar ik meespeel, zijn alle repetities een voorbereiding op een volgend concert.
Voor aanschaf en huur van bladmuziek betaal je nu 9%, dat tarief gaat ook omhoog. Verenigingen zijn al heel creatief als het om bladmuziek gaat, er wordt vaak van elkaar geleend. Componisten lopen daardoor inkomsten mis. Als verenigingen netjes aan BUMA opgeven wat ze tijdens concerten spelen, krijgen componisten daaruit ook inkomsten. Een bekende componist uit de sector heeft zelfs weleens tegen mij gezegd dat hij daarvan meer inkomsten heeft dan van de verkochte bladmuziek. In Klankwijzer, het vakblad van de sector roepen belangenorganisaties op om de btw op 9% te houden.
Met muzikale groeten,
Karin van der Velden
Kleine pareltjes
Mijn collega Theo Soontiëns plaatste in de vorige nieuwsbrief een overzicht van de ‘grote’ theaters in de Achterhoek. Daarnaast zijn er nog allerlei kleinere locaties, waar prachtige evenementen worden georganiseerd. Ik weet dat het overzicht niet compleet is, maar ik raad onze lezers aan om toch eens op de websites van deze cultuurlocaties te kijken. Aanvullingen op het overzicht zijn welkom en kun je doorgeven door op deze mail te reageren.
Gudulakerk Lochem
Barokkerk Zwillbrock
Koppelkerk Bredevoort
Mattelier Groenlo
Kulturhus Ruurlo
Theater onder de Molen Vorden
Theater ‘t Spieker Eibergen
Kultuurhuus Heitkamp ‘s-Heerenberg
Barghse Huus ‘s-Heerenberg
Kort nieuws
In de vijftien titels van Achterhoek Nieuws en andere media vond ik weer leuke nieuwsberichten en activiteiten:
ALMEN - Het dorp Almen maakt zich op voor drie dagen feest. Wat zou zo’n feest zijn zonder muziekvereniging? Juliana begeleidt de optocht van verklede schooljeugd van het dorpsplein naar het feestterrein. Ook de dag erna komen ze in actie, om 19.15 uur is er weer een optocht. Van 14 t/m 16 juni is er alle dagen live muziek te horen van diverse bands.
BREDEVOORT - Op 14, 15 en 16 juni is het Koningsdrama ‘Ik, alleen’ te zien in het Vestingpark. Koning Willem I merkt hoe er aan alle kanten aan zijn stoelpoten wordt gezaagd.
DOETINCHEM - Vanaf 1 juni is de kunsttentoonstelling Spektakel in het Stadsmuseum in Doetinchem te zien. Werken uit de collectie van het voormalig Museum voor Achterhoekse Schilderkunst geven een mooi beeld van ontwikkelingen in de schilderkunst van kunstenaars uit de Achterhoek.
GROENLO - Heleen Hendriksen en Joanne Grooten zingen op zaterdag 15 juni in de Mattelier in Groenlo een mix van jazz en pop met een heerlijke soulsaus.
GROENLO - Het kunstwerk ‘Time and Space’ van Michelle Temminghoff (25) uit Groenlo hangt de hele zomer in het Groninger Museum. Michelle deed mee aan de actie ‘Tussen Kunst & Niets’ van 3FM. Een paar jaar geleden hebben Karel en ik het Groninger Museum bezocht. Het museum zelf is een architectonisch hoogstandje en de collectie is erg gevarieerd. Ik vond het leuk dat er heel veel design te zien is. Gebruiksvoorwerpen die ik met mijn onhandigheid maar liever in onze vitrinekast zou laten staan, zoals porseleinen vazen en theepotten.
‘s-HEERENBERG - De Bloaskapel die al jaren de pronkzittingen van carnavalsvereniging de Olde Waskupen opluistert, geeft een ‘tussendoorconcert’ bij Kultuurhuus Heitkamp. De juiste datum is zondag 9 juni. Bij mooi weer kun je buiten in de tuin luisteren en de toegang is gratis.
LAREN - Muzikale fijnproevers, doorgewinterde hippies, flamboyante paradijsvogels, avonturiers, gezinnen met jonge kinderen en buurtbewoners voelen zich thuis op Mañana, Mañana. Het festival dat van 13 tot en met 16 juni vele duizenden bezoekers trekt beleeft de laatste editie en wordt een grand finale.
LOCHEM - Twaalf trompettisten van het Koninklijk Conservatorium Den Haag spelen op 21 juni in de Gudulakerk in Lochem. De ruimte en akoestiek van de kerk nodigt uit om met verschillende types trompet te spelen. En als u nu denkt, een trompet is toch een trompet? Nee, op deze grote hoop vinden we onder andere de trompet in verschillende toonsoorten, zoals bes, es, c en zelfs een bastrompet. Daarnaast spelen trompettisten ook wel op een cornet of flugelhorn. Persoonlijk hou ik erg van het geluid van een bugel, wie weet komt die ook nog voorbij. Weet u nog, het liedje Sorry van Kyteman?
NIEUW-DIJK - Organist Wilbert Berendsen geeft op 8 juni een concert op het Pels Orgel Opus 241 in de Antonius van Padua kerk.
REGIO - Maak je muziek en woon je of ben je geboren in de Achterhoek? Dan kun je je vanaf nu inschrijven voor de ‘Dag van de Achterhoekse Popmuziek’. Omdat het evenement zo groot wordt, is er dit jaar voor het eerst een selectieronde. Uiteindelijk zijn er op zaterdag 9 november 50 acts op 25 locaties te zien.
RUURLO - ‘Vaak kijken mensen wel, maar ze zien ‘het’ niet. Kunstenares Gabriëlle Westra komt op zaterdag 22 juni naar het Kulturhus in Ruurlo om een workshop Portretschilderen te geven.
RUURLO - Ook in het Kulturhus, vanaf 14 juni is de expositie van de realistische schilderijen van Nies van Dijk te zien.
VIERAKKER - Het Haarlems Studenten Koor neemt je mee naar Niemandsland. Dat gebeurt in de Sint Willibrorduskerk van Vierakker op zaterdag 8 juni.
VORDEN - Jazz-zangeres Masha Bijlsma neemt haar publiek mee op een swingende ontdekkingsreis door haar eigenzinnige repertoire. Het is te horen op vrijdag 7 juni in Theater Onder de Molen in Vorden.
VORDEN - Sander van den Houten (orgel) en Ab Weegenaar (fagot) spelen stukken van onder andere Johann Sebastian Bach, Nicolaus Bruhns, Luigi Merci, Ernst Galliard, Julius Fučik, Jean Baptiste Senaillé en Johann Christoph Friedrich Bach. Het is te horen op donderdag 13 juni in de Dorpskerk in Vorden.
WINTERSWIJK - Luuk van Geffen (46) wordt met ingang van 1 juli de nieuwe directeur van Theater de Storm in Winterswijk.
WINTERSWIJK - De Jazzy Women zingen op 8 juni voor het eerst onder leiding van dirigent Johan van der Zwet. Ze zijn op verschillende plekken in het dorp te horen.
WINTERSWIJK - Een Koffieconcert met een Oranje tintje. Muzikaal beginnen en sportief eindigen. Muziekvereniging Concordia Kotten speelt op zondagmorgen 16 juni in het verenigingsgebouw, na de lunch is hier het duel Oranje-Polen te zien. Dirigent Henk-Jan Heijnen heeft gevraagd of ik op basklarinet wil invallen. Het is een leuk en uitdagend programma, dus daar kijk ik erg naar uit!
ZUTPHEN - De Zutphense gitarist en songwriter Meindert Bussink (toevallig ook de coördinator van deze nieuwsbrief) wil met zo veel mogelijk Achterhoekse kinderen uit groep 8 een Nederlandstalige versie van I Can van Nas doen met de Winterswijkse rapper Zowo. Aanmelden kan via de link in het artikel.
ZWILLBROCK - De ensembles Flauto Fredena uit Vreden en BerkelWind uit Stadtlohn vormen samen een groot blokfluitorkest voor een concert in de Zwillbrock Barokkerk. Op het programma staan werken van de Renaissance tot de 20ste eeuw van George Frideric Händel, Jean-Baptiste Lully, Jean-Philippe Rameau, Johann Sebastian Bach, Arvo Pärt en anderen.
Culturele UITagenda
Ontdek de feestvreugde van de regio!
Het wijnfeest in Aalten belooft een dag vol verrukkelijke wijnen en gezelligheid. Wijnboeren uit de Duitse wijngebieden komen weer naar Aalten om hun bijzondere wijnen te presenteren. Het grote aantal verschillende druivensoorten en uiteenlopende productiemethoden zorgt voor een gevarieerd assortiment, waarbij elke wijnboer zijn eigen unieke smaak biedt. De wijnkoningin en wijnprinsessen, die ieder jaar worden gekozen, zullen het Wijnfeest feestelijk openen. Laat je zintuigen prikkelen terwijl je geniet van muziek en gezelligheid in het hart van Aalten.
Van vrijdag tot en met zondag bruist Ruurlo tijdens Festival Reurpop. Dit festival biedt een breed scala aan muzikale optredens en theateracts. Op zondag is het festival een fantastisch uitje voor de hele familie. Oppas voor de kinderen is niet nodig, want die feesten gewoon mee! Tijdens de kindermiddag zijn er diverse activiteiten en hebben kinderen tot en met 12 jaar, evenals opa's en oma's (65+), gratis toegang.
Dit en nog veel meer leuks ontdek je op uitagenda-achterhoek.nl.
Lèzen
De titel van de vierde roman van Ingrid Rensen uit Wehl prikkelt meteen. ‘Ze heeft het gedaan’. Wat heeft ze dan gedaan? Hoofdpersoon Anna is dood. Anna had psychische problemen, waardoor aan zelfmoord wordt gedacht. Maar de laatste maanden leek het juist beter te gaan met haar. Ze was verliefd, de studie ging goed en de wereld lag aan haar voeten. Dan leest haar tante Nina in Anna’s dagboek iets waardoor ze gaat twijfelen. Is het dan toch moord? Ingrid Rensen staat op 26 juni met haar boek op de Wehleriade in Wehl, een gezellige braderie waar van alles te beleven is. Het boek ‘Ze heeft het gedaan’ is te koop bij Uitgeverij Aspekt.
Denk je aan zelfmoord? Bel dan met 0800-0113.
Luusteren
Sinds ik pupcoach ben voor een toekomstige blindengeleidehond, leef ik me veel meer in in de belevingswereld van mensen met een visuele beperking. Ik werd geraakt door het liedje ‘De Wijde Wereld’ van de 16-jarige Julia Frank uit Groenlo. Als meisje van 16 wil je graag de Wijde Wereld in. Zien, beleven wat het leven heeft te geven. Het grappige is dat Julia de tekst niet eens schreef met het besef ze graag wil zien. En dat is precies wat ik de laatste jaren heb geleerd. Mensen met een visuele beperking laten zich niet beperken. Ze beleven de wereld op een andere intense manier. Het nummer De Wijde Wereld is te beluisteren op Spotify. Haar verhaal lees je in de Groenlose Gids. Toch fijn dat ik zulke mooie dingen kan lèzen, luusteren en kieken omdat ik ze tegenkom als ik voor deze cultuurnieuwsbrief alle edities van Achterhoek Nieuws doorlees.
Kieken
Op tien locaties in de Achterhoek zijn in de laatste jaren schuren, silo’s en agrarische gebouwen omgetoverd tot kunstwerk. De vijf fietsroutes en de autoroute die je langs de Achterhoekse Silo Art voert, zijn verzameld kun je nu bij de Achterhoekse VVV’s en Toeristische Informatiepunten kopen. Al fietsend of vanuit de auto zie je het typische Achterhoekse landschap en kom je in de historische stadjes en langs kastelen. De enorme kunstwerken reizen her en der op in het landschap en zijn al van afstand te bewonderen. Is het erg chauvinistisch van mij dat ik het kunstwerk uit Azewijn (Montferland) het mooiste vind? Waarschijnlijk komt het omdat ik bij de opening was en uitleg heb gekregen van de kunstenaar zelf. Ik schreef bijna twee jaar geleden een artikel daarover en las het voor het schrijven van deze cultuurnieuwsbrief met plezier weer even terug. Kunstenaar Collin van der Sluijs maakt van tevoren geen compleet uitgewerkt plan, werkt niet met rasters en vakken die hij opvult. De ondergrond, met ribbels, stalen balken en schroeven met en zonder rubber erom heen zijn een extra uitdaging. Op de website van de Silo Art Tour kun je alle routes downloaden
Afstoffen
Cultuurnieuws in historische context
De opkomst van Muziekverenigingen
Aan het begin van de vorige eeuw werden veel muziekverenigingen opgericht. Soms gebeurde dat om kerkelijke gebeurtenissen op te luisteren. Op initiatief van mijnheer pastoor, die dan ook beschermheer werd. Instrumenten werden betaald door de kerk. Dat was goedkoper dan de aanschaf van een kerkorgel. Soms bepaalde mijnheer pastoor ook dat de harmonie of fanfare niet bij ‘wereldlijke gebeurtenissen’ mocht spelen. Muziek maken was een serieuze aangelegenheid en paste niet bij dorpsfeesten.
Soms waren er grote bedrijven die een harmonie of fanfare oprichtten. Dat deden ze om ervoor te zorgen dat hun werknemers ‘s avonds wat te doen hadden. Alles beter dan naar de kroeg. In de Achterhoek had Vredestein in Doetinchem een eigen harmonie.
Muziek maken was tot die tijd voorbehouden aan de elite. Zij speelden viool of piano. Die instrumenten waren te fijnbesnaard voor de grove handen van fabrieksarbeiders. Vooral dankzij Adolphe Sax kwamen er blaasinstrumenten, die beter geschikt waren. Uitvinder en naamgever van de saxofoon, maar ook ontwerper van een hele reeks andere blaasinstrumenten. Ook de bugel is door hem bedacht. De instrumenten kregen een plek in militaire orkesten en die dienden weer als voorbeeld voor de muziekverenigingen die in Nederland werden opgericht.
Langzamerhand veranderde het repertoire en ontwikkelden harmonieën en fanfares zich tot orkesten die ook concerten gaven met andere muziek dan marsen en walsen. Er werden er klassieke ouvertures gearrangeerd en in de jaren zeventig schreven componisten als Henk Badings (Epihany en Sinfonietta Nr. II) en Meindert Boekel (Tableaux des Vosges en de Valerius Suite) eigen repertoire. Henk van Lijnschoten schreef als Ted Huggens wat meer lichte muziek. Nu is er praktisch geen muzieksoort die niet gespeeld wordt door amateurorkesten. Concerten zijn complete muzikale shows geworden met professioneel licht en geluid.
Gemeentes vonden het belangrijk dat iedereen muziek kon maken en er kwamen zwaar gesubsidieerde muziekscholen. In de negentiger jaren kwamen de eerste bezuinigingen. Muziekonderwijs is al lang niet meer voor iedereen betaalbaar. Muziekverenigingen zien dat het mede daardoor steeds moeilijker wordt om jeugd te werven. Gelukkig gaan de meeste muziekverenigingen niet bij de pakken neerzitten en kent de Achterhoek nog steeds heel veel bloeiende verenigingen!
Nieuwstips en feedback
Tot slot een huishoudelijke mededeling. Voor persberichten of andere nieuwstips kun je de redactie rechtstreeks tippen via de Deel je nieuws-knoppen op onze websites.
We zijn heel benieuwd naar jouw feedback, dus heb je andere vragen of opmerkingen over deze nieuwsbrief? Reageer gerust op deze mail en dan reageren we zo spoedig mogelijk.