#79 Van lichtshow tot toete stoete
Oud en nieuw met oude en nieuwe tradities
Beste cultuurliefhebber,
Ik zal het maar meteen opbiechten. Door mijn vakantie afgelopen week en omdat Henri is gestopt als schrijver van deze nieuwsbrief, was ik vergeten om een nieuw rooster voor de cultuurcorrespondenten te coördineren. Vandaar dat u gisteren geen nieuwsbrief ontving en ik mij vandaag even over u ontferm.
Met het afzwaaien van Henri, wordt het Cultuurnieuwsbriefkwintet weer een -kwartet. Via deze weg wil ik Henri nogmaals onwies bedanken voor zijn vijftien fraaie bijdragen!
Voordat ik u meeneem de Achterhoek in, wil ik even kort met u stilstaan bij tradities die komen en gaan. Inwoners van Zutphen werden dit jaar namelijk verrast met een lichtshow, want vuurwerk mocht niet meer worden afgestoken. Een nieuwe traditie die voor uiteenlopende reacties zorgde schrijft correspondent Mitchell de Vries.
“Van de gemeenteraad hebben we vijftigduizend euro gekregen om een lichtshow te organiseren, daarbij hebben zij ook aangegeven dat we moeten kijken of we ook lokaal iets kunnen doen”, legt de woordvoerder uit. Volgens haar kan zoiets ervoor zorgen dat de drempel om elkaar te ontmoeten verlagen. “Voor mensen in de binnenstad is het namelijk makkelijk om heel eventjes naar de show te komen kijken”, legt ze uit. De ambitie is er om meer per wijk iets te organiseren, maar of dit er ook daadwerkelijk gebeurt, kan de woordvoerder nog niet te zeggen. Wel smaakt het succes met de lichtshow volgens haar naar meer. Volgens de boa’s, die de gemeente op de hoogte hielden, hebben er dit jaar veel minder incidenten plaatsgevonden en zijn er minder ongevallen gemeld. “We kunnen daarmee zeggen dat het dus een rustige jaarwisseling is geweest”, aldus de gemeentewoordvoerder.
Dat het rustig was kan ik bevestigen, want ik kwam een kwartierje te laat met de kinderen en toen was het uitgestorven. Ik vind het dappere poging, want de vuurwerkslachtoffers die ik bij landelijke media weer zag langskomen kunnen echt niet. Alleen naast een programma per wijk, zou ik ook een doorlopend programma bieden voor de mensen die te laat of te vroeg komen.
Tot slot, toen ik gisteren bi’j mie va en moe in Varsseveld ging ni’j joars winnen, werd ik bijgepraat over de nieuwe vorm van een aloude traditie. ‘Gelukkig ni’j jaor, hai de toete al klaor’, zeiden mijn broer en ik altijd als we op 1 januari de buurt rondgingen. De bergen snoep die dit opleverde hadden we met pasen nog steeds niet op; wi’j bunt niet van die snoeperds. Tegenwoordig is de buurt wat groter begreep ik en wordt er via een app-groep afgestemd waar de kinderen een toete kunnen ophalen. Dit wordt kenbaar gemaakt met een ballon aan de deur en vervolgens loopt een hele stoet kinderen de buurt door. Ik hoorde mezelf denken: ‘Misschien meteen voorstellen om de toete snoepvrij te maken?‘, maar waarschijnlijk is dat weer koren op de molen voor de mensen die alle tradities in ere willen houden.
Meindert Bussink
Lost in Music: John Mayall
Sinds jaar en dag maakt correspondent Marcel van Berkum voor de Gelderse Post een overzicht met toonaangevende muzikanten die ons hebben verlaten. Zo ook dit jaar en hij maakte er een mooie lokale versie van:
”De peetvader van de Britse blues is niet meer. John Mayall stierf op 22 juli op 90-jarige leedtijd in Californië. In John Mayall’s Bluesbreakers hebben befaamde gitaristen gespeeld als Eric Clapton, Jack Bruce, Peter Green en Walter Trout. “Door John Mayall ben ik gitaar en mondharmonica gaan spelen”, vertelt Ulftenaar Michiel Geurtzen. “In mijn jeugd werd bij ons thuis de elpee Blues Breakers With Eric Clapton vaak gedraaid. Vooral het nummer Hide Away – oorspronkelijk van Freddie King – met het gitaarspel van Clapton fascineerde mij enorm. In 2007 deed Mayall twee optredens in Nederland. Ik werd gevraagd om met mijn band Vanilla Grits in hun voorprogramma te spelen. Het eerste was in de Boerderij in Zoetermeer. Hide Away stond op ons repertoire. Drummer Jan Manschot zag voor ons optreden dat John Mayall dat nummer ook in de setlist had staan en zei dat we het daarom eigenlijk niet konden maken om te spelen. Ik vond dat het moest kunnen en heb voordat we het gingen spelen de zaal het waarom en het verhaal van mijn jeugd verteld. Ook Mayall hoorde het en het sprak hem zo aan dat hij toen uit respect het nummer niet heeft gespeeld. Voor het tweede optreden in de Bosuil in Weert heb ik die elpee meegenomen en John heeft hem gesigneerd.” Geurtzen is tegenwoordig frontman van de band Sugar & Spikes.”
Bekijk hier het volledige overzicht.
Lappenschaar wordt in volle glorie hersteld: ‘We hopen in 2027 open te zijn’
WINTERSWIJK - Het was een feestelijke bijeenkomst in de Lappenschaar. Op donderdag 19 december overhandigde wethouder Sandra Metaal aan Clenda en Sander ten Pas het bordje dat op de gevel bij een gemeentelijk monument hoort. De meeste voorbereidingen zijn getroffen zodat binnenkort met de verbouw van het pand kan worden begonnen. Om dat heuglijke feit te vieren, waren ‘aan de stamtafel’ de voormalige eigenaren, exploitanten, oud-leden van Voetbalvereniging Ratum, buren en andere belanghebbenden uitgenodigd. Het pand dat vanaf 2000 leeg staat, wordt in volle glorie hersteld.
Clenda: “We hopen dus dat het vanaf 2027 volop in bedrijf is. Er is het nodige aan voorafgegaan en nu is het dan zover dat we kunnen beginnen. Als eerste hebben we een unit laten plaatsen waar we tijdelijk met onze drie kinderen gaan wonen. We wonen nu nog in Arnhem maar dat wordt dus vanaf nu Winterswijk. Sander is oud-Winterswijker en deze kans hebben we aangegrepen.” Na het welkomstwoord van Clenda vertelde wethouder Sandra Metaal over de cultuurhistorische waarde van de Lappenschaar en gaf tevens een toelichting op de besluitvorming tot de aanwijzing als gemeentelijke monument. De Lappenschaar in Winterswijk Henxel is een cultuurbepalend complex. Er is sprake van architectuurhistorische waarde in traditionele bouwtrant. In 1647 werd voor het eerst bebouwing op deze plek aangeduid met Lappenschaer. Het pand kreeg destijds de typering van een vrijstaande boerderij met uitspanning’.
Lees hier het volledige artikel van Han van de Laar
Kort nieuws
In de vijftien titels van Achterhoek Nieuws en elders werd recent weer veel Achterhoeks cultuurnieuws gepubliceerd dat we graag uitlichten. Het is maar een (ingekorte) kleine greep, er is meer te lezen op achterhoeknieuws.nl/cultuur.
DINXPERLO - Zondag 5 januari 2025 begint VVV Dinxperlo het jaar actief met een winterwandeling, de traditionele ‘Nij’joarstoetentocht’. De midwinterhoornblazers van Toet’n en Blaozen staan langs de route om hun traditionele klanken te laten horen met de midwinterhoorns.
TOLDIJK - Als Dinxperlo te ver weg is, dan is Toldijk wellicht op een optie. Op zondag 5 januari 2025 organiseert Stichting Oranjefeesten Toldijk de jaarlijkse Midwinterwandeltocht. Een tocht van ongeveer zeven kilometer, over landelijke, normaliter niet toegankelijke, paden in en rondom het Toldieks Venne. De Midwinterhoornblazers van d’Olde Roop uit Zelhem zullen gedurende de middag hun klanken ten gehore brengen.
ZELHEM - Zondag 5 januari 2025 vanaf 12.00 uur is er bij Museum Smedekinck aan de Pluimersdijk 5 in Zelhem een Normaal-verzamelmarkt, georganiseerd door Anhangerschap Normaal in samenwerking met het museum. Standhouders hebben deze dag de mogelijkheid Normaal-artikelen te koop aan te bieden. Rond 14.00 uur opent Hendrik Haverkamp, samen met een aantal midwinterhoornblazers, de tweede editie van de Normaal-expositie. Een deel van het entreegeld en de opbrengst van de loterij wordt gedoneerd aan stichting SONOM. Deze stichting ondersteunt het neurologisch onderwijs in Malawi.
LAAG-KEPPEL - Na twee succesvolle Herfstsalons in eerdere jaren, organiseert galerie Espace Enny in Laag-Keppel dit jaar een Wintersalon. Het recept is hetzelfde: een mix van vertrouwde en nieuwe kunstenaars. Wees welkom bij de opening op zondag 5 januari, vanaf 15.00 uur. Dan zijn ook de kunstenaars aanwezig, om desgewenst in gesprek te gaan over hun werk, en om gezamenlijk te toasten op het nieuwe jaar. Deelnemende kunstenaars zijn Erna Anema, Cornelia Bruinewoud, Maria Hees, Sibyl Heijnen, Jan Willem Henssen, Jeroen van Herten, Ben Oldenhof, Erik Oldenhof en Marijke van Oppen.
AALTEN – Op donderdag 9 januari om 20.00 uur vertoont Schillers Filmtheater de nieuwste film van regisseur Ken Loach: The Old Oak. De pub The Old Oak van kroegbaas TJ vormt het middelpunt van het verhaal, dat draait om de komst van Syrische vluchtelingen en de impact op de gemeenschap. Een onverwachte vriendschap tussen TJ en Yara, een jonge Syrische fotografe, brengt hoop en verbinding in het verdeelde stadje.
ZUTPHEN - Donderdag 9 januari gaat het nieuwe jaar bij Mr. Jazz van start. De nieuwe CD van WANDER wordt gepresenteerd. De vocalisten Babs van Bree, Renée Steenvoorden en Robbert Suilen, ondersteund door elektrische gitaar en synthesizer, creëeren een warme, gelaagde sound die elementen van jazz en folk vermengt. Het optreden begint om 20.30 uur in de gewelvenkelder van Uffie’s aan de Houtmarkt 71.
ZUTPHEN - Asfaltfeeën, de poëtische powerpopband met dichter Ingmar Heytze, treedt zaterdag 11 januari op in het Luxor Theater. Aanvang 20.00 uur.
Asfaltfeeën is een muzikaal-poëtisch project van muzikanten Jelte Heringa, Cor van Ingen, Johan Borger, Bram Hakkens en dichter Ingmar Heytze. Hun werk wordt wel omschreven als poëtische powerpop, die instrumenten gebruikt om een klankomgeving te scheppen voor voorgedragen teksten. Het resultaat is een muzikaal hoorspel voor de poëzie.
WINTERSWIJK - Op zondagavond 12 januari is er om 19.00 uur een muziekvesper in de Jacobskerk. Medewerking wordt verleend door het Oostenwind Collectief, bestaande uit Henri Lammers en Chiel te Loeke (bugel) en Wim Ruessink (orgel). Er zal muziek worden gespeeld die past bij de periode na Kerst: Epifanie. Zo klinken er composities van onder andere Magle en Matter.
Lèzen
‘Eindelijk’ een boek over eigenzinnige beeldhouwer Willem Berkhemer
LOCHEM – Een boek over de intrigerende beeldhouwer Willem Hendrik Berkhemer (1917-1998), die lang op De Velhorst woonde, tussen Lochem en Almen, en die een ongekende carrièresprong maakte: van voordrachtskunstenaar naar beeldend kunstenaar. Je zou denken dat zo’n publicatie allang bestaat: Maar nee, niemand had tot nu toe de moeite genomen. Totdat Wilma Nijenhuis-ten Arve uit Lochem zich ging verdiepen in Berkheimers leven en werk. Het resultaat mag er zijn.
Nijenhuis schakelde de Almense fotograaf Geert de Groot in, alsmede de Lochemse vormgever Jan Guichelaar. Mede door financiële steun van tal van organisaties kwam er een standaardwerk over Berkhemer tot stand. Op 22 december werd het in het Stadshuus in Lochem gepresenteerd. “Het is een prachtig boek geworden. We zijn er ongelooflijk blij mee”, zei Berkheimers zoon Joan in een woord van dank.
Lees hier in de Berkelbode het volledige artikel van Sander Grootendorst.
Luusteren
Nachtegaallied Willem Sluiter schalt op zijn sterfdag in Zwolle
ZWOLLE / NEEDE – De Achterhoekse dichter Willem Sluiter kreeg op zijn 351e sterfdag, zaterdag 28 december, op bijzondere wijze extra aandacht. In Academiehuis Grote Kerk Zwolle klonk op meer dan een melodie zijn nachtegaallied, het schalde als in een zomernacht door dit eeuwenoude gebouw, waar hij is begraven. Zo is omlijst dat de door beeldhouwer Anton ter Braak vervaardigde plaquette van hem hier weer aan de muur hangt. Vanwege een grote restauratie aan het gebouw moest het kunstwerk tijdelijk wijken.
Indruk op de bezoekers maakten de zangeressen Ellen Tackenkamp uit Eibergen (en net als Sluiter geboren in Neede) en Nathalie Schaap uit Zwolle, die tevens begeleidde op contrabas. Zij zongen samen verzen van Sluiters nachtegaallied op een nieuwe melodie, geïnspireerd op een compositie van Hendrik Andriessen. Vooraf zong Gert Oosterom uit Gouderak, een groot kenner en liefhebber van Sluiters liederen, in Zwolle a capella op de oorspronkelijke melodie enkele coupletten van Sluiters lied Op het gezangh van de Nachtegael.
Lees hier het volledige artikel van Sander en luister en kijk hier naar een korte impressie van het zanggedeelte.
Kieken
Maneman en Ostermann
12 januari is de Aaltense Oerkroeg Schiller het decor voor het duo Maneman en Ostermann. “118 jaar rock and roll, schoon aan de haak. Andre Manuel en Rocco Ostermann, gezworen kameraden, en ook wel de Starsky en Hutch van
de betere gitaarmuziek genoemd, hebben hun kostbare handen uit de mouwen gestoken en spelen het liedjesprogramma TUUTENVEL-WONDERBAAR voor u. Verwacht satirische liedjes met de vinger aan de pols van de absurde wereld, impressionistische liedjes en verhalen van alledaagse waanzin. Een muzikaal programma met de mooiste eigen muziek en de allerbeste andermans muziek.”
Afstoffen
Actueel cultuurnieuws met een historisch randje
Op veel plekken in het buitengebied in de Achterhoek staat de laatste dag van het jaar in het teken van carbidschieten. Correspondent Karin Stronks schreef een mooi uitgebreid verhaal voor de krant De Band in Dinxperlo: “Bij boerderijen, hokken, in weilanden wordt door vriendengroepen, buurten of gezinnen op feestelijke wijze het oudejaar uitgeknald. Het carbidschieten gaat gepaard met gezelligheid, drankje en hapje, muziek, belangstelling van familie en passanten. Er zijn vriendengroepen die er een groot evenement van maken. Het ontstaan van het carbidschieten voert waarschijnlijk terug naar de Germaanse Joelfeesten, oorsprong rond het jaar 900, die de winterzonnewende inluidden. Het oeroude Joelfeest valt in de periode van de kortste dag van het jaar, hier werden de ‘joelvuren’ aangestoken en veel lawaai gemaakt om de kwade geesten te verjagen. Carbidschieten is in 2014 als vijftigste traditie geplaatst op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland.”
Carbidschieten op de Haart
Jochem Wikkerink is helemaal gek op carbidschieten. Op zijn veertiende begint hij met vrienden met deze traditie bij hok Luiten Bonninkhof. “Onze buurman deed dat, als klein jongetje ging ik al kijken en was meteen verkocht! We begonnen met een paar vrienden, we hadden zelf bussen gefabriceerd van drukvaten, 150 liter inhoud. Later kregen we van een paar mensen melkbussen, zo werd het carbidschieten elk jaar groter, het is er bij ons ingegroeid.” Jochem en zijn vriendengroep nemen steeds meer melkbussen over van mensen tot een totaal van zestien, zeventien stuks. “Er waren ook eigengemaakte bussen bij van dik staal, ook LPG tanks gebruikten wij voor het carbidschieten. We schoten vanaf ongeveer 2010 bij jongerencentrum Atlantic. Dat hebben we tien, twaalf jaar gedaan. Nu hebben jongeren dit overgenomen. Wij schieten elk jaar nog wel, bij één van onze kameraden thuis.”
Lees hier het volledige verhaal van Karin Stronks.
Nieuwstips en feedback
Tot slot de huishoudelijke mededeling. Voor persberichten of andere nieuwstips kun je de redactie rechtstreeks tippen via de Deel je nieuws-knoppen van onze websites.
We zijn heel benieuwd naar jouw feedback, dus heb je andere vragen of opmerkingen over deze nieuwsbrief? Reageer gerust op deze mail en dan reageren we zo spoedig mogelijk.
Dag Meindert,
Dat van snoepophalen is dan kennelijk iets van ut andere deel van onze gemeente/gemeenschap, ik ken ut in ieder geval niet. D’r met stoppen en er iets gezonds voor in de plaats te doneren is helemaal gin gek idee, kan mooi op ut lijstje: ‘ze pakken ons alles af’😡we wachten idd af wat je suggestie teweegbrengt
Groeten John uit ut andere deel 😏