Beste lezer van de Cultuurnieuwsbrief,
Woensdag was ik voor de krant bij de opening van een tentoonstelling in de Hof van Zutphen aan de Noorderhavenstraat in Zutphen, waar kunst te zien is, gemaakt door 65-plussers die hier hun nieuwe thuis hebben gevonden (en allemaal nog ‘heel actief’ zijn), én door mensen met een verstandelijke beperking woonachtig op een van de locaties van zorgorganisatie ZoZijn. Om de hoek bevindt zich Atelier Warempel, waar de ZoZijners creatieve dagbesteding wordt geboden. Het thema van de expo is dan ook ‘buren’. Het is de eerste keer dat het Hofhuis, zo heet de gezamenlijke huiskamer van de Hof, bij een expositie de deuren openzet voor buitenstanders, in casu: kunstliefhebbers. Er hangen aansprekende, kleurige werken. Eentje daarvan, een schilderij gemaakt door de in Lochem wonende Margreet van den Brink, werd zelfs al meteen verkocht. Kers op de taart van de kleine expo vormen de schilderijtjes die door tweetallen zijn vervaardigd: steeds een bewoner van de Hof, en een bewoner van een ZoZijn-locatie. Het zijn er zeven in totaal – zeven kersen dus.
Kruimels
Dezelfde dag las ik in de NRC dat initiatieven “die zich bevinden op het randje van kunst en zorg” structureel veel minder subsidie ontvangen dan ‘reguliere’ projecten. “Het is alsof wij de kruimels krijgen”, stelt Jan Hoek, oprichter en creatief directeur van No Limits! Art Castle. Hij doelt onder meer op instellingen als Beeldend Gesproken, Beautiful Distress House, Stichting Niet Normaal en Museum van de Geest. “Die zijn al jaren hard bezig te zorgen dat onder anderen mensen met een chronische ziekte of handicap dezelfde kansen krijgen als alle andere kunstenaars.” Er is wat dat betreft nog een wereld te winnen.
Bij ZoZijn, dat honderden cliënten heeft op de Veluwe, in Salland, in de Achterhoek en de Liemers, willen ze zich daar in elk geval sterk voor maken. De expo in het Hofhuis, kleinschalig maar groots, laat zien dat het kan én dat het werkt.
In deze nieuwsbrief komen nog enkele voorbeelden voorbij van de bijzondere, en belangrijke ontmoeting tussen kunst en zorg.
Sander Grootendorst
BackCornerRock Festival
Bij de samenstelling van de cultuurnieuwsbrief wordt me elke keer weer duidelijk hoe enorm gevarieerd kunst en cultuur eigenlijk zijn. Een cliché van jewelste, maar ook een waarheid als een koe. Je kunt bijna elk nieuw onderdeel beginnen met de aloude Monty Python-uitroep: And now for something completely different. Goed, daar gaat-ie dan: In ’t Dorphuus in Varsselder-Veldhunten treden op zaterdag 5 oktober liefst elf bands op tijdens het eerste BackCornerRock Festival aldaar. Marcel van Berkum sprak met de organisatie voor de Gelderse Post.
Om 14.00 uur verzorgt de Ulftse multi-instrumentalist Collin Daamen de officiële aftrap. Duitse inbreng komt van de formaties Westwärts (Duitstalige hardrock) en Ezzy Top (ZZ Top-tribute). Strahljäger is dan weer een band uit Ruurlo en omgeving, die volgens eigen zeggen ‘happy metal’ speelt. Vanaf 23.00 uur staat Grey Cats, een Stray Cats-tribute, als laatste in de line-up gepland.
En… er is tóch een link met het onderwerp waarmee deze nieuwsbrief begon: de opbrengst van het benefietfestival gaat naar een goed doel: muziektherapie voor chronisch zieke kinderen.
Info: rock4music.nl
Kort nieuws
Een selectie uit het kunst- en cultuuraanbod in de vijftien titels van Achterhoek Nieuws en andere media deze week:
AALTEN – Stichting Sint-Jorisconcerten maakt met de familievoorstelling Assepoester heet Cinderella een zijsprongetje voor jong publiek. Het muzikale sprookje wordt opgevoerd op zondag 29 september van 15.00 tot 16.00 uur. Niet in de kerk, maar bij De Beele aan de Industriestraat. Uit de aankondiging: “Kom ook naar het feest! Misschien verkleed als prins(es)? En neem een zitkussen mee!” Info: sintjorisconcerten.nl en mythischmetmuziek.nl.
GORSSEL – Op dinsdag 1 oktober is kunstschilder en tekenaar Sam Drukker te gast in het Gorsselse Kunstcafé in Gasterij De Hoek. Aanvang 16.00 uur. Drukker staat bekend om zijn expressieve en vaak confronterende weergave van de mens. Info: gorsselsekunstkring.nl.
HENGELO – De voorbereidingen zijn in volle gang, de laatste puntjes worden op de i gezet, de kleding wordt gestoomd, en de gouden baton staat te schitteren om te worden uitgereikt. Wie gaat er met de titel Maestro van Hengelo 2024 vandoor? Alle deelnemers dirigeren een bekend klassiek en popnummer. Het concert heeft plaats op zaterdag 28 september in ‘theater’ sporthal De Kamp, Aanvang 20.00 uur. Kaarten: crescendohengelo.nl.
LOCHEM – De theaterfilm Smelt vertelt het verhaal van twee acteurs in tegengestelde levensfases. Te zien op 3 oktober in Schouwburg Lochem. Aan de ene kant een gelauwerd operazanger (Ernst Daniel Smid) wiens stem geleidelijk wordt aangetast door de gevolgen van de ziekte van Parkinson. Aan de andere kant een jonge, net afgestudeerde acteur (Roán ten Cate), klaar om het werkveld in te gaan en de wereld te veroveren. film is gebaseerd op het persoonlijke verhaal van Ernst Daniel Smid.
Na afloop is er een exclusief nagesprek met Smid, Ten Cate en de makers van de film. Aanvang 20.00 uur. Info: schouwburglochem.nl.VORDEN – Bibliotheek West-Achterhoek verzorgt op woensdag 9 oktober samen met het Cultuurfonds Vorden en Bruna Boekhandel Vorden een literaire ontmoeting met auteur Jan Brokken. Hij vertelt over zijn laatste boek De Ontdekking van Holland. Plaats van handeling: zaal De Herberg aan de Dorpsstraat. Aanvang 20.00 uur. Kaarten: cultuurfondsvorden.nl.
ZUTPHEN – The Parallel House in Dat Bolwerck aan de Zaadmarkt in Zutphen, is de eerste solotentoonstelling van beeldend kunstenaar Pieter van der Schaaf. Geopend tot en met 5 januari 2025. In de ruimtevullende installaties speelt keramiek een dominante rol, met architecturale infrastructuren zoals elektriciteitscircuits en loodgieterswerk als centrale thema’s. Een deel van de installaties werd ter plekke gecreëerd. De vrijwilligers van Dat Bolwerck hadden er een belangrijk aandeel in. Van der Schaaf legt letterlijk en figuurlijk de verborgen structuren van het gebouw bloot. Er worden nieuwe ruimtes ontdekt, en wat zich achter de muren afspeelt. Info: datbolwerck.nl.
Achterhoekse UITagenda
Beleef magie in het historische stadje Bredevoort tijdens Bredevoort Schittert, het jaarlijkse lichtfestival van 27 t/m 29 september. Het stadje komt tot leven met sprookjesachtige lichtshows, muziek, theater en kunst. Verwacht een magische wereld vol tovenaars, kabouters, eenhoorns en regenbogen. De betovering wordt compleet met een spectaculaire vuurwerkshow die schitterend weerkaatst in de grachten. Kijk voor alle info en nog veel meer uit-tips op uitagenda-achterhoek.nl.
Luusteren
Huiskamerconcert
Klimop Winterswijk, ook al zo’n instelling die op een creatieve en zorgzame manier meer betekenis wil geven aan het leven van alledag. De huiskamerconcerten vormen daar een onderdeel van. Op zaterdag 28 september geven twee acts akoestisch acte de présence in de huiskamer die voor maximaal dertig bezoekers toegankelijk is. “Klein en intiem, met voldoende gelegenheid om in de pauzes kennis te maken met de artiesten.” Op het podium: de Eibergse singer-songwriter Linde Lammersen, die zichzelf op piano begeleidt, en het trio Juliette, Michiel en Leander (zang, toetsen en contrabas), ontstaan uit de Achterhoekse funkformatie Soular Vibe & The Galaxy Horns.
Entree als altijd: vijf euro. Reserveringen en informatie: klimopwinterswijk@gmail.co
Kieken
Waar komen onze letters vandaan?
De kranten van Achterhoek Nieuws wordt wekelijks gevuld met de meest uiteenlopende interessante artikelen die één ding met elkaar gemeen hebben: bij elk woord dat de schrijver intikt, put hij of zij uit een arsenaal van zesentwintig letters. Plus nog wat komma’s en punten. Meer niet. Daarmee wordt alles gezegd wat er te zeggen valt. “Letters: ik heb ze altijd al intrigerend gevonden.”
Dat zegt Bini Jansen van de Historische Vereniging Zutphen (HVZ). “Brief, gedicht, boek… zonder letters zouden ze niet bestaan.” Het bracht haar op een idee. “Gedrukt in Zutphen is dit jaar het thema waar diverse culturele activiteiten omheen worden georganiseerd en het leek me mooi om daarbij ook terug te gaan naar de basisvraag: waar komen onze letters vandaan?” HVZ en Walburgiskerk houden daarover een interactieve tentoonstelling van 5 tot en met 30 oktober, de Maand van de Geschiedenis.
De tentoonstelling begint bij het spijkerschrift van meer dan vijfduizend jaar geleden, de Egyptische hiëroglyfen komen langs (dat zijn er een paar meer dan zesentwintig….), het Chinees (idem), maar ook de huidige emoticons, een soort hiëroglyfen van de 21e eeuw. “Dan heb je nog het schrift voor mensen die niet goed kunnen zien, braille dus. En het ‘schrift’ voor mensen die niet goed kunnen horen: gebarentaal.”
Voor bezoekers is er van alles te doen, zo kunnen kinderen op speurtocht door kerk, om met letters uit de namen van de personen die er begraven liggen een rebus te vormen. Arie Niks van de Historische Boekdrukkerij uit Doesburg komt (op 18 en 19 oktober) demonstraties geven. Er zijn vier workshops op evenzovele middagen. Er zijn vier workshops op evenzovele middagen: over het maken van een letterstempel (11 oktober), het verluchte met sierletters van een middeleeuwse pagina (16 oktober), over het versieren van hoofdletters (24 oktober) en over het schrijven van visuele poëzie (30 oktober).
De tentoonstelling Eeuwenlang Letters wordt op vrijdag 4 oktober om 16.00 uur officieel geopend. Ik mag dan een kort exposé houden over ‘letters en dieren’ (toepasselijk op Werelddierendag). Info: walburgiskerk.nl/agenda/.
Lèzen
Achterhoekse boeken
Zelf een idee bedenken, uitwerken en samenstellen, dat vindt hij het leukst. Zo is hij nu bezig met een boek over Normaal dat 28 december uitkomt: Høken Brekken & Angoan. De band bestaat dan vijftig jaar.
In het Doetinchems Vizier deze week een interview van Kelly Heerink met uitgever Willy Hermans. Na meer dan drie decennia in loondienst te zijn geweest, maakte hij een carrièreswitch en werd ondernemer. Tien jaar en 77 boeken geleden. “Ik voelde direct de vrijheid die een eigen bedrijf met zich meebrengt.”
Vanuit zijn liefde voor voetbal bracht hij als eerste in zijn nieuwe, eigen fonds een boek uit over ‘zijn’ club Pax – Hermans woonde lang in Hengelo. “Ik schreef en vormgever Ab Meenink deed de opmaak.” Naast sport heeft Hermans grote belangstelling voor geschiedenis, en zeker die van de Achterhoek. Op dat gebied heeft hij de boekenwereld inmiddels aardig verrijkt.
Hoogtepunt tot nu toe is voor hem de publicatie van een boek over vijfenzestig jaar De Graafschap in 2019. Bennie Jolink was in stadion De Vijverberg bij de presentatie. Grote kans dat de Normaal-frontman er opnieuw bij is wanneer wanneer Høken Brekken & Angoan het licht ziet.
Het boek is al te bestellen via uitgeverijhermans.nl.
Afstoffen
Familie- én streekgeschiedenis
Er bestond al een overzicht van de genealogische geschiedenis van de achternaam Kemperman. “Daar hebben we dankbaar gebruik van gemaakt. Maar het zijn vooral namen en jaartallen, verder heb je er niet zoveel aan. Wij wilden een boek maken waarin de geschiedenis tot leven komt: die van onze familie en die van de Achterhoek.”
Aan het woord zijn de broers Kees en Wim Kemperman en Wims echtgenote Ida Kemperman-Wilke. Zij zijn de samenstellers van het boek – kort maar krachtig Kemperman getiteld. Ze namen zondag in het buurtschapshuis in Sinderen de presentatie ervan voor hun rekening. In een zaaltje vol Kempermannen, al dan niet aangetrouwd. Een boeiende bijeenkomst, óók voor buitenstaanders, die nieuwsgierig maakte naar het kloeke eindproduct, waarvan neef Ben het eerste exemplaar in ontvangst mocht nemen. Een boek als verbindende factor tussen verre familieleden.
Kees Kemperman: “De geschreven geschiedenis van onze familie, en daarmee dit boek, begint in ongeveer in 1650 met een kort verhaal van een verre voorvader, Willem Kemperman, en het volgt verder de generaties ongeveer in een rechte lijn. Af en toe hebben we een zijstraat ingeslagen als het om interessante ontwikkelingen ging.”
Bij hun onderzoek stuitten ze ook op ene Derk Jan Kemperman, geboren in 1787. “Hij is denk ik de grootste onbekende Achterhoeker. Iemand die als wis- en natuurkundige zijn tijd ver vooruit was. In 1840 berekende hij al hoe een automobiel zou kunnen functioneren, vijftig jaar voordat de eerste auto daadwerkelijk zou rijden.”
Info: glasinloodkemperman@xs4all.nl
Nieuwstips en feedback
Tot slot een huishoudelijke mededeling. Voor persberichten of andere nieuwstips kun je de redactie rechtstreeks tippen via de Deel je nieuws-knoppen op onze websites.
We zijn heel benieuwd naar jouw feedback, dus heb je andere vragen of opmerkingen over deze nieuwsbrief? Reageer gerust op deze mail en dan reageren we zo spoedig mogelijk.