Beste lezer van de Cultuurnieuwsbrief,
Het woord cultuur staat niet in het regeerprogramma. Het woord cultuur werd niet gebruikt in de troonrede. Het kabinet verlaagt subsidies en verhoogt de btw op zo’n beetje alles dat ons plezier geeft in het leven.
De minister van financiën heeft er vertrouwen in dat de sector het geldtekort zelf kan oplossen. Hij zei tijdens Prinsjesdag: “De overheid hoeft niet alles te subsidiëren en te compenseren. Juist in vrijheid floreren mensen en komt innovatie tot stand.”
Toch is er ook meteen goed nieuws. Minister Eppo Bruins heeft namelijk besloten om 1,9 miljoen euro vrij te maken voor talentontwikkeling in de klassieke muziek. Om werknemers in de culturele sector eerlijk te kunnen betalen wordt nog eens 36,4 miljoen euro beschikbaar gemaakt.
Belangrijke economische factor
De totale culturele en creatieve sector vormt een belangrijke economische factor voor Nederland, met een aandeel in het BBP van 3,4% en een bijdrage aan de werkgelegenheid van 4,3%. De sector is goed voor 410.000 banen.
Bron: Besluiten Culturele basisinfrastructuur 2025-2028
De NOS zocht verder uit wat de culturele sector nou precies betekent voor ons land. Een interessant artikel om te lezen.
Kijken wat wel kan
Als er een sector is die creatief is, dan is het natuurlijk wel de culturele sector. Het is mijn aard om te kijken naar wat wel kan, dat sluit dan ook weer mooi aan bij de troonrede. Soms zet ik ook wel mijn vraagtekens bij de subsidieverstrekking. Een groot deel van de culturele sector is gelukkig niet afhankelijk van subsidies. En hoeveel geld gaat nu uiteindelijk naar de uitvoerenden? Worden subsidies wel eerlijk verdeeld? De Achterhoek hangt sowieso aan de ‘laatste mem’ als het om landelijke subsidies gaat. Dat je een goed plan kunt schrijven, is soms belangrijker dan de prestatie die je levert of zou kunnen leveren als je wat meer financiële armslag hebt. De laatste jaren waren inclusiviteit en diversiteit sleutelwoorden. De komende jaren komt de nadruk te liggen op goed bestuur.
Wat ik me altijd afvraag is of Vincent van Gogh subsidie zou hebben gekregen als hij nu geleefd had. En hoe ver was hij daar dan mee gekomen? Had het hem geholpen om bij leven een succesvol schilder te worden? We zullen het nooit weten.
Met muzikale groeten,
Karin van der Velden
Wat geeft Montferland uit aan cultuur?
Naar aanleiding van een artikel in De Gelderlander sprak ik onlangs met de Marije Eleveld, de Montferlandse wethouder die cultuur in haar portefeuille heeft en twee ambtenaren, over het verschil in de gemeentelijke bijdrage voor sport en cultuur. Volgens het artikel geeft Montferland per inwoner 114 euro uit aan sport. Voor cultuur kwamen we niet verder dan 34 euro. Maar klopt deze vergelijking wel? Lees hier het artikel.
“Ik wou dat ik vroeger die kans had gehad!”
Dat is wat ik heel vaak hoor als ik vertel dat ik een instrument bespeel. Nou die kans om een instrument te leren bespelen, kun je nu dus gewoon pakken! In het Nieuw Talent Orkest leer je in tien avonden zoveel, dat je zelfs met een concert kunt meespelen. Om mee te kunnen doen hoef je geen muzikale ervaring te hebben of noten te kunnen lezen. Iedereen kan meedoen. Het initiatief begon in Friesland. Een documentaire erover werd beloond met een internationale prijs, namelijk de CIRCOM Award in de categorie Music and Arts.
Muziekvereniging St. Jan Kilder start op 15 november het Nieuw Talent Orkest Montferland. Wie mee wil doen, kan zich bij mij aanmelden ;-). Dat kan ook als je buiten Montferland woont.
Elders in de Achterhoek zijn er soortgelijke initiatieven, speciaal voor volwassenen. Dus grijp je kans als je wilt ervaren hoeveel plezier je hebt door samen muziek te maken.
Advendo Lochem start op 22 september het project VolLOL
Excelsior Winterswijk start op 26 september het project MuzieKans.
Eendracht Aalten start op 30 september het project Kli(n)kt het weer.
Muziekverenigingen laten hun creativiteit zien door op deze manier cultuur dichtbij de mensen te brengen! Ken je meer van zulke projecten? Geef het dan door aan onze redactie door op deze mail te reageren.
Kort nieuws
In de vijftien titels van Achterhoek Nieuws en andere media vond ik weer leuke nieuwsberichten en activiteiten:
ACHTERHOEK - Sjors Sportief bundelt sportief en creatief (lees culturele) aanbod. In heel veel gemeenten kunnen kinderen tot en met twaalf jaar meedoen aan activiteiten die laagdrempelig zijn. Niet meteen lid worden van een vereniging, maar eerst kennismaken. Soms helemaal gratis, soms een kleine bijdrage.
BREDEVOORT - Tijdens Bredevoort Schittert op vrijdag 27, zaterdag 28 en zondag 29 september stelt Bertie Rave zijn huis open voor mensen die zijn Bredevoort-collectie (2500 objecten!) willen bewonderen.
BREDEVOORT - Straatmuzikanten die zichzelf begeleiden op kleine orgeltjes. In Bredevoort zingen ze op 20, 21 en 22 september ‘oude liedjes’. Liedjes met een verhaal ofwel chansons. Zestien Franse en Franssprekende orgelmannen en -vrouwen brengen je in een nostalgische stemming.
DIDAM - De voorbereiding voor het concoursseizoen voor harmonieën, fanfares en brassbands is weer begonnen. Tal van muziekverenigingen laten zich in de maanden oktober en november beoordelen door een deskundige jury. Muziekvereniging De Club uit Didam is een van die verenigingen, op 16 november spelen zij in de Hanzehof in Zutphen. In aanloop daarnaartoe geven ze op 12 oktober een try-outconcert, samen met de Vriezenveense Harmonie.
EIBERGEN - Topgitaristen Anton Goudsmit en Mozes Rosenberg openen op donderdag 3 oktober het nieuwe seizoen van Jazz Eibergen. Luister hier naar een voorproefje.
GROENLO - Twee evenementen in het weekend van 21 en 22 september in Rockcafé Taste. Op zaterdagavond is er een Metalnight en op zondagmiddag treedt Nico Dijkshoorn op. Hij leest voor, speelt gitaar en zingt met the Hank Five.
HARREVELD - Regisseur Marja Fuchs laat zien dat Shakespeare helemaal niet zwaar of ingewikkeld is. De komedie Vrolijke Vrouwtjes van Windsor is op 27 en 28 september in een hal bij de WOPA te zien. Het thema is actueel, de vrouwtjes worden ongewenst versierd door de gepensioneerde ridder John Fallstaf.
HENGELO - Nog een mooi voorbeeld dat mensen in aanraking brengt met muziek is Maestro. Muziekverenigingen kopiëren het concept dat op tv te zien is. Mensen die van zichzelf zeggen dat ze a-muzikaal zijn, krijgen een spoedcursus om te leren dirigeren. Wat ze vooral leren is dat er heel veel bij komt kijken. Het eindresultaat van dit project van Muziekvereniging Crescendo in Hengelo is te zien op 28 september in Sporthal De Kamp.
HOOG-KEPPEL - Vrouwen en meisjes met mooie kleren. Marian Merk schildert ze graag omdat ze van kleur houdt en daarmee de stoffen van kleding goed kan uitdrukken. Haar kleurrijke schilderijen zijn tot en met 6 oktober te zien in de Dorpskerk in Hoog-Keppel.
LOCHEM - Het persoonlijke verhaal van de in Winterswijk woonachtige Ernst Daniël Smid is verfilmd in ‘Smelt’. Op 3 oktober is de film in de Schouwburg in Lochem te zien. Ernst Daniël Smid, die getroffen is door de ziekte van Parkinson, is er zelf ook voor een nagesprek.
LOIL - De dialectformatie Boh Foi Toch is op zaterdag 21 september te horen in Eventkerk de Zevende Hemel in Loil.
TERBORG - Zes mannenkoren, uit Zelhem, Varsseveld, Dinxperlo, Ulft, Etten en Gaanderen, geven op zaterdag 28 september een gezamenlijk concert in de Georgiuskerk in Terborg. Het is een 2.0-versie van de Mekers Millennium Mannenkoor Muziek Marathon die in 2000 plaatsvond.
ULFT - De theatervoorstelling ‘Heavy strings!’ van Anneke van Giersbergen zingt semi-klassieke bewerkingen van heavy metal. Hoe dat klinkt? Luister hier naar ‘Nothing Else Matters’. Nog meer heavy metal in de DRU: Maiden United brengt een ode aan Iron Maiden. Vanmorgen las ik trouwens het nieuws dat Iron Maiden op 23 juli 2025 in het GelreDome optreedt.
RUURLO - In het Atelier van de KunstKring zijn vanaf 20 september aquarellen van Marion Schmitz te zien. Haar aquarellen zijn een explosie van kleur en licht, geïnspireerd op de natuur.
RUURLO - Ook bij de Kunstkring in Ruurlo: Een cursus tekenen voor beginners met docente Françoise Martens. Françoise leert basisvaardigheden, oefent met concentratie en oog-handcoördinatie en geeft ruimte om te experimenteren.
RUURLO - Organist Gerard Wesselink speelt verzoeknummers op het Holtgräve-orgel in de Dorpskerk van Ruurlo. Meezingen mag!
VOORST - Het seizoen 2024 van het openluchttheater Engbergen sluit zaterdag 21 september af met een optreden van Pink Floyd Sessions, een gelegenheidsband samengebracht door Bauke Bakker. Hits als Wish You Were Here, Dark Side Of The Moon en The Wall klinken in het natuurgebied.
VORDEN - Jazz en Opera vermengen zich op zondag 22 september in Kasteel Hackfort in Vorden. Het Mike del Ferro Trio en de Amerikaanse zangeres Cristina Clark laten Napolitaanse liederen en aria’s in een eigentijdse setting horen.
VORDEN - Mezzosopraan en performer Ekaterina Levental vertelt op 29 september in de Dorpskerk in Vorden het verhaal van vijf vrouwen in de voorstelling Schoppenvrouw.
WINTERSWIJK - Schrijver Tommy Wieringa komt op zondagmiddag 6 oktober in de bibliotheek in Winterswijk vertellen over zijn grote oeuvre. Speciale aandacht is er voor zijn doorbraakboek ‘Joe Speedboot’. Dit boek is het cadeauboek in de campagne Heel Nederland Leest.
WINTERSWIJK - De muziek van David Bowie is op 25 oktober te horen in De Storm in Winterswijk. Starman - the Dutch David Bowie Tribute was met zanger Rias Baarda al te zien op Paaspop, in de Ziggodome in the Battle of the Bands op SBS6.
ZUTPHEN - Achterstallig onderhoud en ruimtes die leegstaan door het verdwijnen van de congresfunctie vragen om vernieuwing van de Hanzehof. De grote theaterzaal blijft en de Buitensociëteit zal beter tot haar recht komen. Daar ben ik blij om, de binnenkant is namelijk prachtig. De buitenkant is nu moeilijk te ontdekken, maar ik vond een oude ansicht. Vergelijk oud maar eens met nieuw. Bij de nieuwbouw zie je de buitensociëteit helemaal links.
Culturele UITagenda
Vier de overvloed van het seizoen tijdens het Oogstfeest bij de Stadsboerin in Doetinchem met heerlijke proeverijen, leerzame workshops en gerechten rechtstreeks van het veld en uit de bossen
Proef Marie's chutneys en jams en leer de kunst van inmaken.
Wildplukker Jon Broer geeft een workshop en laat je bospaddenstoelen proeven.
Koop eetbare pompoenen en sierkalebassen, met gratis recepten!
Coen Hellwich rookt wild en vertelt over duurzaam jagen.
Op zaterdag is het ook nog eens Vlasdag én vindt de Kruisberg Herfstmarkt plaats, een extra reden om langs te komen! Gratis toegang!
Kijk voor alle info en nog veel meer uit-tips op uitagenda-achterhoek.nl.
Lèzen
Ooit hadden mannenkoren wachtlijsten. Nu moeten ze moeite doen om nieuwe leden te vinden. Het zou toch jammer zijn als deze mooie cultuurvorm verloren gaat. Esther Gotink-Van der Heijden schreef het boek Ode aan de mannenkoren in de Achterhoek, dat in het najaar verschijnt. De voorinschrijving is geopend. Het wordt een boek vol interessante informatie, prachtig fotowerk en persoonlijke verhalen van zangers, dirigenten en bestuurders die je raken. Want de mannenkoren vormen een waardevol erfgoed. En dat verdient een mooi boek. Hopelijk leidt het ertoe dat meer mannen weer gaan zingen!
Luusteren
Wat mij betreft kun je niet vroeg genoeg beginnen om kinderen in aanraking te brengen met klassieke muziek. Daarom is mijn luustertip van deze week een klein evenement met grote impact. In de bibliotheek in Winterswijk kunnen de allerjongsten luisteren naar een optreden van Krulmuziek. En het leuke is, de voorstellingen zijn helemaal gratis.
Ik geef er meteen een lees- en luistertip bij: onze kleinkinderen zijn dol op de boekjes van Paco. Interactieve boekjes met verhaaltjes en op alle pagina’s kun je op knopjes drukken, waarna een muziekje klinkt. Ze worden letterlijk stukgelezen.
Kieken
“Wat zou het mooi zijn om een documentaire te maken over de Achterhoek.”, dacht Fons Rouwhorst uit Vorden, maker van tientallen klankbeelden en films. “Want waar vind je zoveel landschapselementen, een prachtig en gaaf bewaarde historie met een mooi verhaal?”
Het is een documentaire geworden over het ontstaan, het heden en de veranderingen van de Achterhoek. Beelden worden afgewisseld met muziek door Achterhoekse muzikanten, interviews en ontroerende natuurbeelden. De documentaire Bespiegelingen over de Achterhoek” ging eind februari 2023 al in première. De eerste 24 avonden waren al snel uitverkocht. Daarom start nu een tweede tour. Wees er snel bij, want er zijn nu al voorstellingen uitverkocht!
Afstoffen
Cultuurnieuws in historische context
Krijgt de Doetinchemse Kies opnieuw kleur?
Iedereen had twintig jaar geleden een mening over het grote witte kunstwerk in het hart van Doetinchem. In de beginjaren konden mensen via een website aangeven hoe ze zich voelden en de kies kleurde in een kleur die de stemming van de inwoners aangaf. Rood stond voor liefde, blauw voor geluk, geel voor angst en groen voor haat. De officiële naam van het kunstwerk is de D-toren. De D staat voor Doetinchem en voor dimensie. Drie dimensies om precies te zijn: het kunstwerk zelf, het licht en de vertakking via internet.
Als je het kunstwerk zou omdraaien, kun je er een hart in herkennen. Het lijkt ook op een wandelende kies en zo kreeg het kunstwerk zijn bijnaam. De kleuren waren uiteindelijk veertien jaar te zien. Toen was het geld op en kon er geen nieuwe hardware worden aangeschaft.
Hans Hissink schreef voor Doetinchems Vizier een artikel over de D-toren. Inmiddels is de gemeente gevraagd hoe zij de toekomst van de D-toren voor zich zien. Als daarop een reactie komt, laten we het natuurlijk in deze nieuwsbrief weten. Hopelijk zijn de kleuren over een tijdje weer zichtbaar.
In het artikel staat ook een link naar een documentaire en een podcast over de D-toren.
Wil je nog eens zien hoe de kies kleurde? Zie dan het artikel uit 2010 op de website Straatbeeld of het artikel uit 2011 in De Gelderlander. Op architectenweb staat achtergrondinformatie over het kunstwerk.
Nieuwstips en feedback
Tot slot een huishoudelijke mededeling. Voor persberichten of andere nieuwstips kun je de redactie rechtstreeks tippen via de Deel je nieuws-knoppen op onze websites.
We zijn heel benieuwd naar jouw feedback, dus heb je andere vragen of opmerkingen over deze nieuwsbrief? Reageer gerust op deze mail en dan reageren we zo spoedig mogelijk.