#55 Cultuur kent geen grenzen
Een Duits-Nederlandse expo een trompet, zelfgebouwde instrumenten... voetbal
Beste lezer van de cultuurnieuwsbrief,
Achterhoek Nieuws is een van de partners in het project Open Grensland/ Offenes Grenzland, waaraan Duitse en Nederlandse lokale media aan weerszijden van de grens meedoen. Het doel is meer interesse, meer begrip en meer samenwerking in, voor en met elkaar. Niet verkeerd in deze roerige tijden, waarin hardleers tegenstellingen worden uitvergroot in plaats van welwillend verbindingen gezocht. Even afgezien van snode Duitse plannen om pal aan de Winterswijkse grens windturbines te plaatsen, kunnen de bewoners van het Achterhoeks/West-Münsterlandse grensgebied het best goed met elkaar vinden. Er worden tal van initiatieven genomen om dat zo te houden of nog verder te verbeteren. Dat bleek toen ik in het kader van dit journalistieke project de opening bijwoonde van een tentoonstelling in kunst- en cultuurhuis kult in Berkelstad Vreden. Twaalf Nederlandse en Duitse kunstenaars droegen hiervoor zeer uiteenlopend werk aan.
Het artikel hierover is hier te lezen. Er staat onder meer ook in dat er een dialectwerkgroep actief is met Achterhoekse en West-Münsterlandse leden – de taal kent geen grenzen, zeker de gesproken taal niet. En dat geldt dus ook voor kunst. In het algemeen kun je stellen: cultuur kent geen grenzen.
Maar hoe verder je van elkaar af komt te staan, ook letterlijk, hoe meer je gaat denken dat die grenzen er wèl zijn. In het deel van de Achterhoek waar ik woon, de IJsselzijde, voelt Duitsland al een stuk verder weg dan pakweg in Groenlo.
Zutphen meende begin deze eeuw zelfs uit het gemeentelijke samenwerkingsverband Euregio te moeten stappen. Toch ben je met de auto vanuit Zutphen nog altijd veel sneller in Vreden dan in Amsterdam. Goed dan ook om te vernemen dat Erfgoedcentrum Zutphen ingaat op een verzoek van de Duitse gemeente Rees om te gaan samenwerken op cultuurhistorisch gebied. Het zijn allebei oude Hanzesteden, dat schept een band. Het sluit aan bij het streven van Zutphen om ‘erfgoedlaboratorium’ van Gelderland te zijn, zoals wethouder Sjoerd Wannet afgelopen weekend verkondigde bij de opening van De Hanzeaat, een interactief museum in de vijftiende-eeuwse Bourgonjetoren waarin de geschiedenis van het middeleeuwse Hanzeverbond live én digitaal in geuren en kleuren wordt uiteengezet. Kinderen kunnen er cultuurhistorisch verantwoord gamen. Een aanrader voor regenachtige zomervakantiedagen.
Sander Grootendorst
Geliefd stuk ijzer
In die zomervakantie neemt het aantal voorstellingen en concerten sterk af, er ontstaat het spreekwoordelijke culturele gat – waar anderen dan weer in springen. Bijvoorbeeld Bram van de Glind, de hoofdpersoon in de voorstelling IJzer en adem. Uit het persbericht: “Het leven van een mens begint en eindigt met adem. Hetzelfde geldt voor het leven van de trompet. Adem die muziek maakt is een magisch verschijnsel. Met de voorstelling ‘STUK IJZER!’ onderzoekt trompettist Bram van de Glind de complexe, innige verhouding van een muzikant met zijn instrument. In de voorstelling kijkt hij via tekst en kersverse muzikale composities terug op een kwart eeuw persoonlijke, van muziek doortrokken geschiedenis. Van de Glind wordt op zijn muzikale tijdreis begeleid door een akoestisch ensemble dat hem draagt, steunt, en muzikaal bevraagt.” De namen van die musici: Damian de Muijnck (drums/percussie), Galya Sky (cello), Jonas Hörmann (toetsen) en Manon van de Kempe (viool).
Deze veelbelovende voorstelling is op een qua naam toepasselijke locatie te zien en te horen: Industriepark DRU in Ulft (waar ooit de ijzerindustrie welig tierde). Tijd: zondag 28 juli, 20.00 uur.
Kaarten kun je hier bestellen.
Kort nieuws
Een greep uit de culturele aankondigingen zoals ze te vinden zijn in de vijftien titels van Achterhoek Nieuws en andere media.
Lochem – Het Emrah Oğuztürk Trio geeft vrijdag vanaf 20.00 uur een concert in de Gudulakerk. Oğuztürk is een virtuoos op het gebied van Oosterse blaasinstrumenten. Informatie: gudula.nu.
Bredevoort – ‘In het diepe’ is opnieuw het motto van een expositie in de Koppelkerk, die van 20 juli tot en met 15 september te zien is. Het gaat om werk van kunstenaars die in het afgelopen jaar zijn afgestudeerd. Openingstijden: vrijdag tot en met zondag, 11.00 tot 17.00. Het aanbod is zeer gevarieerd: schilderijen, tapijten, keramiek, maskers, sculpturen van metaal en een video-installatie. Informatie: koppelkerk.nl.
Barchem - Mezzosopraan Roza Herwig en pianist Julius Backer treden zondag 21 juli vanaf 15.00 uur op in het kader van de zomerconcerten van Kamermuziek aan de Berkel. Locatie: Boetiek Hotel BonAparte aan de Lochemseweg 37 in Barchem. Op het programma staan liederen van klassieke componisten als Berio, Vivaldi en Schubert, maar ook Brel en Sonneveld komen aan bod. Info: kamermuziekaandeberkel.nl
Lochem - Wilbert Berendsen verzorgt op woensdag 24 juli vanaf 11.30 uur het tweede marktorgelconcert van dit seizoen van de Stichting Gudula Cultureel in Lochem. Zomers luisteren naar ruim een half uur muziek door professionele organisten, elke week weer een ander. Info: gudula.nu.
Vorden – Bij galerie-met-beeldentuin A-quadraat in het buitengebied van Vorden is tot en met zondag 15 september een expositie te zien met schilderijen en beelden van kunstenaar Peter Harskamp. Het thema is ‘verstilling’. Info: galerie-a-quadraat.nl.
Vorden - De beeldend kunstenaars Jolanda Arntz en Annelies Wolbrink exposeren hun werk tot en met 27 juli in de Dorpskerk in Vorden. Dagelijks te bezichtigen van 11.00 tot 16.45 uur. Bij Arntz gaat het om acryl- en paletmeswerken op doek, hout en steen, en paper-art (gerecycled uit tijdschriften). Wolbrink werkt met zelf samengestelde klei. Info: vrienden vandedorpskerkvorden.nl
Vorden – De Vordense Zomerfeesten bieden jaarlijks vermaak in alle soorten en maten. Muziek vormt daar een belangrijk onderdeel van. Zaterdag 27 juli maakt onder anderen de 21-jarige zanger Brian Vliem zijn opwachting, ongetwijfeld brengt hij zijn recente hit Ben je vanavond bij mij? ten gehore. Opvallende namen zondag zijn de Oost-Nederlandse feestband-pur-sang Jazzalike en The Hillbilly Moonshiners Bluegrass Band, die toppers uit de pophistorie glorieus mixt met eigentijdse country en folk. Het complete programma is te vinden op vordensezomerfeesten.nl.
Deze dagen staat de Achterhoek in het teken van de Zwarte Cross waar menig Achterhoeker te vinden is. Ga je meer voor de rust maar heb je wel zin in een avond vol vermaak, humor en gezelligheid? Schuif dan aan bij het Openluchtspel Kloostergeheimen in Borculo. Het openluchtspel speelt zich af bij een groot klooster dat wordt bemand door 5 nonnen, waarvan enkelen merken dat je buiten de poort leuke ervaring kunt opdoen. Op 19 en 20 juli zijn de laatste voorstellingen van dit hilarische schouwspel. Kijk voor alle info en nog veel meer tips voor dit weekend of de zomer op uitagenda-achterhoek.nl.
Kieken
De Kunstcipier
‘Ons huis is jouw huis’ is de slogan voor de nieuwe tentoonstelling afgelopen zondag is geopend in expositieruimte De Kunstcipier van het kunstpaviljoen in voormalige gevangenis De Kruisberg in Doetinchem. In dit paviljoen huren meerdere kunstenaars een cel of andere ruimte. Daarnaast is er gelegenheid voor kunstenaars ‘van buiten’ om in De Kunstcipier te exposeren.
Het kunstpaviljoen en de werkruimtes zin elke tweede zondag van de maand open. Er zijn dan ook kunstenaars aanwezig die uitleg geven over hun werk.
“De expositieruimte zelf oogt sober, de vergankelijkheid van de oude gevangenis is er zichtbaar. Het is een mooie entourage voor de diversiteit aan kunst en geeft er zelfs een extra dimensie aan”, schrijft Cultuurnieuwsbriefcollega Karin van der Velden, die voor het Doetinchems Vizier een kijkje nam bij de opening. Haar oog viel onder meer op het werk van kunstenaar Anja Godvliet, die vrachtwagenzeil beschildert. “Als het schilderij klaar is, wordt het opgedeeld en worden de afzonderlijke delen verwerkt in tassen. Elke tas is een kunstwerk op zich, maar vormt gezamenlijk weer het oorspronkelijke kunstwerk. Zoals de ronde vorm op de vier tassen die op de foto te zien is, teamwork verbeeldt.”
In het ‘gevang’ worden ook diverse workshops gegeven.
Lezen
Doetinchemse Ajacied
Het EK voetbal is voorbij, maar het voetbal gaat door, de Eredivisieclubs hebben alweer diverse oefenwedstrijden gespeeld. Ook Ajax, waar ze hopen dat het komend seizoen niet zo de mist in zal gaan als het vorige. Voetbal, dat is een cultuurvorm die normaliter niet in deze nieuwsbrief belandt, zelf al is het volgens sommigen, als het mooi wordt uitgevoerd, bijvoorbeeld door Johan Cruyff of de Spaanse EK-ster Nico Williams jr., ook een kunst, een choreografie. Toch aandacht voor volkssport nummer één dit keer, omdat Jeroen Geradts uit Doetinchem er een boek over schreef. Nee, niet over De Graafschap, al kan Geradts de lichtmasten van stadion De Vijverberg vanuit zijn achtertuin zien, zoals Hans Hissink in zijn artikel in het Doetinchems Vizier meldt. Het boek gaat over die club uit 020 en heet Eenmalige Ajacieden.
De liefde voor Ajax is de geboren Didammer met de paplepel ingegoten, hij volgt de club sinds jaar en dag op de voet. Kan ook moeiteloos de namen van spelers opsommen die bijna iedereen weer vergeten is omdat ze maar één keer hebben meegedaan in het eerste elftal. Die kennis verzamelde hij in zijn boek. “Het moesten spelers zijn die ik zelf heb zien voetballen.” Hij zocht contact met hen en heeft er negen geïnterviewd. Die speelden bij elkaar opgeteld 568 minuten in de hoofdmacht van Ajax. Eén keer raden hoe groot de oplage is van de eerste druk van Eenmalige Ajacieden. Juist: 568. Belang hechten aan dit soort feitjes kenmerkt de ware sportfanaat.
Luusteren
De BuurtBand
De Utrechtse creatievelingen van Fort van de Verbeelding zijn al een tijdje bezig overal in het land BuurtBands op te richten. Waaraan je ook als muzikale leek kunt meedoen: graag zelfs. Als je een instrument bespeelt, ben je eveneens welkom, en neem het mee. Indien niet: dan zijn er zelfgemaakte instrumenten beschikbaar. De eerste BuurtBand aan onze kant van de IJssel ging in april in de Zutphense Zuidwijken van start. Zaterdag was ik bij het memorabele eerste concert. Drie speciaal voor deze gelegenheid opgetrommelde blazers maakten het feestje (want dat was het) compleet. Ze vertelden na afloop hoezeer ook zij werden meegenomen in het enthousiasme van de debuterende band. Gezamenlijk deden ze er, onder de bezielende leiding van dirigent Peter de Boer, een schepje bovenop. Lees hier het verslag. En luister naar een, eveneens niet-professionele maar naar mijn idee wel aanstekelijke opname die ik terloops van het eerste nummer maakte. Inclusief bijgeluiden, waaronder kinderstemmen in het publiek. Je hoort op een gegeven moment zelfs even mijn pen op mijn blocnote krassen. Weet niet meer wat ik aan het noteren was. Waarschijnlijk zoiets als: Wat een vreugde!
Afstoffen
Migratie
Migratie is volop in het nieuws, helaas vooral vanwege de problemen die dit fenomeen-van-alle-tijden met zich mee zou brengen. Ook de Achterhoek zou zonder migratie, zonder verhuizingen van mensen uit dichtbije en verre streken hiernaartoe en hiervandaan niet zijn wat deze regio nu is. Bekend is het vertrek van tal van arme boeren en hun gezinnen naar de VS in de negentiende eeuw: op de vlucht voor de armoede op de zandgronden van Winterswijk, en de uitbuiting door grootgrondbezitters. Er zijn nog veel meer verhalen en daar komen ook steeds nieuwe bij. Iedereen kan ook zijn eigen verleden op eventuele reislustigheid checken. Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers heeft er een speciaal project van gemaakt, onder meer met instructieve filmpjes. Info: ecal.nu.
Nieuwstips en feedback
Tot slot een huishoudelijke mededeling. Voor persberichten of andere nieuwstips kun je de redactie rechtstreeks tippen via de Deel je nieuws-knoppen op onze websites.
We zijn heel benieuwd naar jouw feedback, dus heb je andere vragen of opmerkingen over deze nieuwsbrief? Reageer gerust op deze mail en dan reageren we zo spoedig mogelijk.