Beste lezer van de Cultuurnieuwsbrief,
Vorige week werd het gevestigde cultuurlandschap opgeschrikt door het bericht dat zij de komende jaren geen landelijke subsidie meer krijgen. Het Wereld Muziek Concours, het Prinses Christina Concours, de Nationale Jeugdorkesten Nederland (NJON), het Nationaal Jeugd Fanfare Orkest (NJFO), het Noordhollands Jeugdorkest en City Proms krijgen helemaal niets meer. Jarenlang konden deze organisaties op subsidie rekenen. Het gaat om grote bedragen die de organisaties mislopen, dus ik vraag me af hoe zij zich staande kunnen houden.
Op social media werd meteen geroepen dat ‘het nieuwe kabinet’ hiervoor verantwoordelijk is. Zij hebben immers aangekondigd fors te gaan bezuinigen op cultuursubsidies. Op 3 juli werd bekend gemaakt hoe subsidies door het Fonds voor Cultuurparticipatie zijn verdeeld. Het nieuwe kabinet was toen nog maar net geïnstalleerd en had wel wat anders te doen.
Het ministerie van OCW geeft jaarlijks 1,3 miljard euro uit aan cultuur. Die subsidie wordt verdeeld via een basisinfrastructuur (bis) en zes rijksfondsen. Landelijke organisaties en talentontwikkelaars krijgen subsidie vanuit de bis. Daarover adviseert de Raad van Cultuur en beslist de Tweede Kamer.
Bovengenoemde organisaties kregen subsidie via het Fonds voor Cultuurparticipatie. Dat fonds mag ruim 30 miljoen verdelen op basis van criteria die door het ministerie zijn bepaald: Inhoudelijke kwaliteit (zoals een heldere doelgroep, outcome en activiteiten die daarbij passen), maatschappelijke betekenis (aansluiting bij maatschappelijke thema’s en behoeften), toegankelijkheid (fysiek, financieel en digitaal, oog voor de Code Diversiteit & Inclusie) en gezonde bedrijfsvoering (solide, gevarieerde inkomstenmix en toepassing van de Governance Code Cultuur en Fair Practice Code). Hoe je dat in je plan beschrijft, geeft de doorslag.
De komende periode, van 2025 tot en met 2028, delen 47 organisaties dit bedrag. Er werden 167 aanvragen gedaan. Meer dan ooit, omdat het FCP zich heeft ingespannen om toegankelijker te zijn voor aanvragers. Er waren dan ook 111 nieuwe aanvragen. Van de 47 organisaties die uiteindelijk subsidie toegekend kregen, zijn er 32 nieuw. Als ik dan even reken, zijn er van de (167 -/- 111) 56 aanvragers uit het verleden 41 organisaties die helemaal geen subsidie meer krijgen. Een kaalslag dus in het bestaande cultuurlandschap. Het schrijnende is dat vooral de klassieke jeugdopleidingen getroffen zijn. Na de bezuinigingen op de muziekscholen, worden die nu de nek omgedraaid.
Er is ook goed nieuws. De Raad voor Cultuur adviseert om 54 culturele instellingen in de regio’s buiten de Randstad subsidie te verlenen vanuit de Culturele basisinfrastructuur. Dat is bijna de helft van het totaal aantal toekenningen. In 2017 kregen nog maar 32 organisaties buiten de Randstad subsidie. Het aantal toekenningen steeg in die tijd van 92 naar 119 (waarbij Phion in twee provincies wordt meegenomen). Dat betekent dat er gelukkig niet heel veel gevestigde organisaties zijn die ineens niets meer krijgen.
Met muzikale groeten,
Karin van der Velden
Bron: FCP
Bron: Raad voor Cultuur
De Cultuurnieuwsbrief bestaat een jaar!
Grappig dat ik precies na een jaar weer aan de beurt ben om de Cultuurnieuwsbrief te schrijven. Op 14 juli 2023 schreef ik de eerste ‘echte uitgave’ van deze nieuwsbrief vol culturele tips. Met Henri Bruntink, Sander Grootendorst en Mark Ebbers schrijven we wekelijks over het cultureel nieuws uit alle windstreken van de Achterhoek. Daarmee waren de expertises popmuziek, literatuur en klassieke muziek vertegenwoordigd. Met Theo Soontiëns kregen we vanaf eind 2023 ook een toneelkenner in onze ploeg.
Een jaar geleden schreef ik over het schuttersfeest in Didam. Afgelopen weekend was het weer zover. Een groot evenement, waaraan maar liefst zeven schutterijen uit de voormalige gemeente Didam meedoen. 2500 deelnemers in de optocht en duizenden mensen langs de kant om te genieten van de kleurrijke uniformen en tradities als vendelzwaaien. Zo’n vijfduizend fietsers die genoten van de 47 prachtige erebogen. Weer zo’n mooie traditie, om de schutterskoningen- en koninginnen te eren. Niet voor niets dat de Bogenroute is opgenomen in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. Een feest ook dat met z’n tijd meegaat, want deze editie waren er meer koninginnen dan ooit. Een feest dat heel veel jongeren trekt. Jongeren die feesten én zorgen dat oude tradities toekomstbestendig zijn.
Een mooie gelegenheid ook om deze tradities in ‘Afstoffen’ onder de aandacht te brengen.
Kort nieuws
In de vijftien titels van Achterhoek Nieuws en andere media vond ik weer leuke nieuwsberichten en activiteiten:
BORCULO - Beeldhouwwerken van klein tot groot, van modern tot monumentaal en van abstract tot stoer. Bij Museumboerderij de Lebbenbrugge laten kunstenaars op 14 juli zien wat er allemaal kan met hout en steen.
BREEDENBROEK - De kaartverkoop voor Broek”Rock” is van start gegaan. Het festival trekt een grotere broek aan. Niet meer een hapje en drankje in een weiland, maar meer een festivalsfeer met Local Heroes en de Bökkers op het podium.
BREDEVOORT - De Bredevoortse Zomerconcerten gaan weer van start, met op 14 juli een optreden van de dialectband ‘Vals Plat’. Lees op de Facebookpagina Zomerconcerten Bredevoort wat er nog meer te horen is in de komende weken.
DOESBURG - Drie vazen van plateel, gemaakt door Theo Colenbrander, zijn nu te zien in Museum De Roode Toren in Doesburg. Colenbrander was de eerste industriële ontwerper in Nederland.
EIBERGEN - Acht kunstenaars uit Berkelland exposeren in het boerderijtje naast het Muldershuis. Wat ik leuk vind, is dat steeds een kunstenaar aanwezig is, die bezig is met een kunstwerk. Wat ik ook leuk vind, is dat er in de omgeving nog veel meer moois te zien is.
EIBERGEN - Dat Nederlanders in het begin van de negentiende eeuw bootvluchtelingen waren, kun je je nu niet meer voorstellen. Toch zonk toen de Phoenix, met veel mensen uit de Winterswijk aan boord. Daarover gaat de expositie in museum De Scheper in Eibergen.
HARREVELD - Bij de familie Engelen-Penterman kun je zondag 14 juli luisteren naar duo Saxyon. Neem je eigen stoeltje mee en luister onder het genot van een kopje koffie of thee naar Ellen Zijm op accordeon en Marijke Schröer op saxofoon.
‘s-HEERENBERG - Heerlijk met een glaasje op het terras van Kasteelcafé Heeren Dubbel genieten van de akoestische muziek van Mbrass. Zeven blazers en een slagwerker spelen muziek van Stevie Wonder, Chicago, Coldplay en nog vele anderen.
OUDE IJSSELSTREEK - Gratis activiteiten voor jong en oud deze zomer, in alle vestigingen van Bibliotheek Achterhoekse Poort. Onder de naam Bieb Actief! worden er workshops georganiseerd, zoals een robot maken en handlettering.
RUURLO - In de Smidse is tot en met 24 augustus de tentoonstelling Kunst uit Berkelland te zien. Er zijn verschillende kunstvormen te zien en alle kunst is te koop. Wie wat koopt, mag het meteen meenemen. De kunstenaar krijgt een seintje dat hij of zij weer wat nieuws moet komen brengen.
ULFT - Muziek en streektaal komen samen op het festival ‘Plat gespöld’. Wie kans wil maken op de ‘Gelderse Kleiroze’ kan zich nu inschrijven en het haevigste streektaallied ten gehore brengen. Jong talent is van harte welkom.
VREDEN - Net over de grens bij Winterswijk doen twaalf Nederlandse en Duitse kunstenaars uit het grensgebied mee aan een tentoonstelling in kunst- en cultuurcentrum kult in Vreden.
WEHL - Een paar weken geleden slaagde Dyon Jansen uit Wehl voor zijn master directie. Een hele prestatie, zeker als je weet hoe hobbelig het pad ernaartoe was. Dyon speelt al heel lang bij de muziekvereniging waar mijn man en ik lid zijn. Ik heb dus van dichtbij meegemaakt hoe hij ‘gevochten’ heeft voor dit prachtige resultaat. Toch was het heftig om zijn verhaal op te schrijven.
ZUTPHEN - De mooiste gezichten van Zutphen staan sinds eind 2023 in Contact, zoals de editie van Achterhoek Nieuws in Zutphen heet. Nu zijn de portretten van fotograaf Frank Mossink verdeeld over de stad te zien.
ZUTPHEN - Kinderen in Zutphen kunnen binnenkort op een letterlijk speelse manier leren over de Hanzeperiode. Met een game verplaatsen ze zich door de Bourgonjetoren. Leerlingen van basisschool De Plotter mochten het spel testen.
Culturele UITagenda
Of je nu een dagje erop uit wil met de kids, een avondje uit met z’n tweeën of even ergens lekker wil eten. Dit weekend is er zoveel te doen in de Achterhoek dat het een uitdaging wordt te kiezen uit al dat leuks!
Hieronder een overzicht van enkele hoogtepunten:
Dit weekend wordt Hummelo omgetoverd tot een klein stukje Frankrijk tijdens de tiende editie van Vive la France. Dit evenement is een brocante- en kunstfair met meer dan 150 stands vol antiek en kunst en cultuur. Rond de Dorpskerk kun je genieten van live muziek, theater, en heerlijke versnaperingen.
Voor de fijnproevers is er het Woodies Foodtruckfestival, dat van 12 tot 14 juli plaatsvindt bij het Markant Outdoorcentrum in Braamt. Hier kun je genieten van gerechten van foodtrucks uit de hele wereld, speciale bieren, wijnen en heerlijke koffies. Er is live muziek, entertainment en tal van outdoor activiteiten zoals kanoën en spelletjes voor kinderen.
Tijdens de Landelijke Open Imkerijdagen kunnen bezoekers bij ComBIJn in Westendorp alles leren over honingbijen en honingproductie. Dit educatieve evenement biedt een kijkje in de wereld van de imkerij en is ideaal voor iedereen die geïnteresseerd is in bijen en hun rol in de natuur.
In de Gudulakerk in Lochem kun je van 11 tot 14 juli de indrukwekkende foto-expositie De Zilveren Camera bezoeken. Deze tentoonstelling toont prijswinnende foto's van professionele fotojournalisten, waarbij de gebeurtenissen van 2023 op bijzondere wijze zijn vastgelegd. Met een gratis app krijg je meer inzicht in de verhalen achter de beelden.
Het openluchtspel "Kloostergeheimen" wordt opgevoerd in het openluchttheater 't Galgenveld in Borculo. Dit humoristische en spannende theaterstuk, dat draait om het leven in een klooster en de avonturen van vijf nonnen, is te zien op 12, 13, 17, 19 en 20 juli. De voorstelling biedt een unieke theaterervaring in de buitenlucht.
Kijk voor alle info en nog veel meer tips voor dit weekend of de zomer op uitagenda-achterhoek.nl.
Lèzen
Volgende week wordt het mooi weer. Lekker om erop uit te gaan. Karel en ik doen dat graag op de fiets, gewoon in onze eigen Achterhoek en in De Liemers. Als Montferlandse eet ik graag van twee walletjes ;-). Er is zoveel moois te zien. Weet je niet waar je het zoeken moet? Krijg dan inspiratie met de Natuurgids Achterhoek en Liemers. In dit boek staan routes, achtergronden over de geschiedenis en geologie van het landschap, flora en fauna, en tips om planten en dieren te vinden. En heel handig: je kunt een app met alle routes downloaden. Ik weet al wat Karel van mij voor zijn verjaardag krijgt ;-).
Uitgever: Crossbill Guides Foundation
Luusteren
Het ZomerOrkest Nederland maakt weer een tournee door Nederland. Op 30 juli treden ze op in Silvolde, om 20.00 uur spelen ze op de Markt. Ieder jaar beleven getalenteerde jonge musici, amateurs als conservatoriumstudenten, een onvergetelijke muzikale vakantie. Zij studeren in korte tijd een uitdagend programma in onder leiding van twee jonge enthousiaste dirigenten. De dirigenten van het ZON wisselen jaarlijks; dat wil zeggen, elke dirigent wordt in principe voor twee jaar aangesteld, met elk jaar één nieuwkomer. Elk jaar speelt een veelbelovende jonge solist mee en krijgt een jonge componist een opdracht om een werk te componeren voor ZON. Over talentontwikkeling gesproken!
Kieken
Een kijktip voor blinden en slechtzienden! Vaste lezers weten wellicht dat ik pupcoach ben van een toekomstige blindengeleidehond. Het betekent dat ik me meer dan gemiddeld probeer in te leven in mensen met een visuele beperking. Een aantal jaren geleden speelde ik in het Steengroeve-orkest, de versie Cinema. Ik vind het daarom heel leuk en bijzonder dat de voorstelling ‘Deurdonderen’ op vrijdagavond wordt opgevoerd met audiodescriptie. Een blindentolk vertelt wat er op het podium gebeurt. Voor publiek dat niet kan ‘kieken’, is dit een extra dimensie. Voorafgaand aan de voorstelling is er een meet & feel inleiding. Bezoekers horen alvast de stemmen van de acteurs en mogen voelen aan de kostuums.
Afstoffen
Cultuurnieuws in historische context
Schutterijen toen en nu
In de middeleeuwen beschermden schutterijen de lokale bevolking. De meeste schutterijen zijn in de negentiende en twintigste eeuw opgericht en hebben die functie nooit gehad. Verbroedering en naoberschap zijn nu belangrijke functies. Samen feesten en omzien naar elkaar.
Koningen en Koninginnen
In Didam kennen de schutterijen schutterskoningen en ruiterkoningen. In de strijd om het koningsschap schieten de schutters op een kaart of op lepeltjes. De ruiterkoningen zitten nergens op een paard, maar staan achterop een voertuig, zoals een kleine tractor. De eindstrijd, het kampen, is erg spannend.
Lees hier meer over Didamse schutterijen
Vendeliers
Vendelen, ook wel vaandelzwaaien of vendelzwaaien genoemd, beeldt een gebed en strijd uit. Het vereist behendigheid, lenigheid en kracht. Het vaandel is een gewijde vlag met contragewicht. Elke beweging heeft een eigen symboliek.
Lees hier meer over vendelen.
Bielemannen
Elke schutterij heeft bielemannen. Hun taak is vergelijkbaar met die van de genie nu. Ze zorgen voor een onbelemmerde doorgang of opmars. Dat wordt nu gesymboliseerd door boomstammen die op de weg liggen door te hakken. Na de laatste klap krijgen de bielemannen applaus en wat te drinken (en soms zelfs te eten).
Narren
Natuurlijk moest er onderweg vermaak zijn voor de schutters. Daarvoor zorgden de narren.
Marketentsters
Lange tijd de enige dames bij de schutterijen, marketentsters die voor de innerlijke mens zorgen. Wat zou er in hun mandje zitten? Ik denk geen water!
Wapens
Natuurlijk lopen de schutters niet met werkende wapens over straat. Bij sommige schutterijen wordt er met nepgeweren gelopen. Toch word er onderweg flink geknald met kattekoppen of donderbussen.
Nieuwstips en feedback
Tot slot een huishoudelijke mededeling. Voor persberichten of andere nieuwstips kun je de redactie rechtstreeks tippen via de Deel je nieuws-knoppen op onze websites.
We zijn heel benieuwd naar jouw feedback, dus heb je andere vragen of opmerkingen over deze nieuwsbrief? Reageer gerust op deze mail en dan reageren we zo spoedig mogelijk.