#53 Kunst, Cultuur en Welzijn
Cultuur om de (achter)hoek, buiten en/of binnen, voor Achterhoekers en deels ook door Achterhoekers.
Beste lezer van de Cultuurnieuwsbrief,
Afgelopen week hielden de Achterhoekse Ambassadeurs een kick-off van een van hun thema’s: De Gezondste Regio. Lang verhaal kort: De zorg staat onder druk. De jeugd is de weg kwijt, onze regio vergrijst dat het een aard heeft en het aantal werkers in de zorg neemt hand na hand af. Perfect Storm noemen Amerikanen dat.
Deze kick-off bracht alles mooi in kaart en gaf -ondanks de grote problemen die er aan komen- zicht op enig soelaas.
Ik was daar bij. Als Cultuurmakelaar en ook een beetje als Theaterdokter. Want als het gaat over het verbeteren van de gezondheid, mentaal of fysiek, dan wil ik graag horen welke plaats Kunst & Cultuur daarin wordt toegedicht. En u begrijpt het al: geen. Nee, ik moet niet overdrijven. Het woord ‘cultuur’ viel daar 2 keer. Wat me niet tegenviel, overigens. Maar op welke manier Kunst & Cultuur dan ingezet zouden gaan worden om de gezondheid van mensen te verbeteren werd niet uit de doeken gedaan. Kennelijk is hierover geen beleid en ook geen praktische kennis voorhanden. Dat is ontzettend jammer, want die kennis is elders - niet eens zo heel ver weg- wel degelijk te vinden.
Duizenden Theatermakers, Schilders, Beeldhouwers, Ontwerpers, Filmers, Dansers, Schrijvers, Musici, Rappers, Architecten, Filosofen, Wetenschappers en Dirigenten kunnen je uitleggen op welke manier het werken met Kunst en Cultuur heilzaam is voor lichaam en geest. Kunst maken of kunst ondergaan leert mensen van alle leeftijden en achtergronden vorm te geven aan hun eigen leven; leert mensen beter te begrijpen wie zij zijn en waar ze staan in deze wereld.
Meindert schreef onlangs de column Homo Ludens in de Gelderse Post: “Aandacht voor spelen en creëren is tevens een slimme investering, want het heeft een preventieve werking voor het geestelijk welzijn. Het idee van de Homo Ludens vormde uiteindelijk ook de basis voor creatieve therapie.”
In deze kickgerichte, overprikkelde wereld groeien kinderen op zonder kennis te nemen van de Kracht van de Stilte, de Functie van Verveling, het Genoegen van het Zelf Verzinnen. Alles is er al voor hen, behalve een inzicht in de betekenis van dat alles. Roken wordt hen dan nog wel afgeraden, maar alle andere verslavingen worden hen ruimhartig toegestaan: het mobieltje, het gamen, het gokken, het snuiven, het spuiten, het slikken, het kopen, het drinken, het feesten, het reizen en het hopeloos verloren raken in losgeslagen individualisme.
De ouderen hebben andere zorgen. Voor hen gaat de wereld te snel. Wordt anoniem en digitaal. Na een leven van werken wordt het steeds lastiger om een gevoel van betekenis te houden, het lijf verstijft, de stem verstilt zoals het thuis ook stiller wordt. Wie komt hen halen, voor Pietje het uiteindelijk komt doen?
Er gaat de komende jaren weer heel veel geld uitgegeven worden aan Zorg en Welzijn. Geld dat -als we niet waakzaam zijn- weggehaald gaat worden bij de kunsten, want zo denken beleidmakers vaak, “Kunst is een hobby”. Iedereen die kunst maakt of kunst ondergaat weet beter: “Kunst is een medicijn! Kunst voorkomt en Kunst geneest.” En kunst is stukken goedkoper dan chirurgen, psychologen, apothekers en op maximale winst georiënteerde medicijnmannen.
Theo Soontiëns
Festival Buitengewoon komt los
(Beweging! Plezier! Verwondering! Ontmoeting!)
DOETINCHEM - Straattheaterfestival Buitengewoon is terug in Doetinchem. Aanstaande zaterdag 6 juli treden op 8 locaties in de binnenstad tussen 12.30 uur en 17.30 uur acts uit binnen- en buitenland op. De toegang is helemaal gratis!
De zomer is het tijdperk van straattheater. In Doetinchem begon het al met een Living Statue festival. Nu volgt dan ook het Straatfestival Buitengewoon. Joechei!
Het fijnste is het natuurlijk als je er onverwacht mee wordt geconfronteerd. Je moet even snel een boodschap doen in de stad en dan blijken er allerlei voorstellingen te zijn. Eerst kijk je “eventjes”, maar dan blijf je toch langer staan omdat je meeleeft met de artiesten, het spel, de halsbrekende toeren. Je lacht, je vermaakt je en ziet in het publiek een vriendin staan. Die haalt je over om mee te gaan naar een ander optreden en zo breng je de hele middag door in de stad. Even uit je bubbel, even het begin van de vakantie gevierd.
Het is een zeer gevarieerd en rijk programma dat festival Buitengewoon het publiek cadeau doet: Acrobatiek, Jeugdtheater, Dans, Een (bijna) echt Nijlpaard, Trapezewerk etc. etc. Lees alles over de artiesten en het programma op de website van Festival Buitengewoon
Een bezoek aan een straattheaterfestival zet jouw lijf in beweging, raakt aan emoties die je bijna vergeten was, brengt je in contact met anderen en vergroot je blik op de wereld en wat er allemaal nog meer kan.
André Manuel in de openlucht in Winterswijk
(Introspectie. Confrontatie! Grensverleggend! Wie ben ik?)
WINTERSWIJK - André Manuel is niet voor de poes. Hij brengt cabaret voor gevorderden. In de bijna 40 jaar dat hij de podia onveilig maakt (en het publiek) heeft hij nog niet het minste teruggenomen van de scherpte in zijn analyses en humor. Hij is bijna 60 jaar maar als een recalcitrante puber fileert hij zowel de samenleving als jouw eigen opvattingen daarover. Wars van alles wat onwaar en onmenselijk is. Moderne kletskoek kan rekenen op zijn staalharde weerwoord. Publiek kan beter de stoelriemen vastmaken want er is altijd wel iemand voor wie het te confronterend wordt en die de veiligheid van zijn eigen bubbel verkiest boven de gesel die André Manuel heet.
Op zondag 14 juli speelt hij zijn voorstelling Het Goddelijke Lichaam in het Openluchttheater in Winterswijk. Deze kanjer uit Diepenheim is vanaf 15.00 uur te zien in het Winterswijkse Openluchttheater.
Een bezoek brengen aan de voorstelling van André Manuel is goed voor je doorbloeding en je ademhaling. Het zet je aan het denken en vergroot je blik op de wereld en op jezelf)
Hier kun je meer lezen over de man
Hier kun je meer lezen over de voorstelling
Hier kun je kaarten kopen.
Verhalen halen in Vierakker
(Stilte… Luisteren… Rust… Meeleven… Geven!)
VIERAKKER - Op zondag 7 juli zijn ze er weer. De vijf verhalenvertellers uit Zutphen en omstreken: Ron Vernout, Marjo Dames, Gery Groot Zwaaftink, Ailun Elzenga en Jan Alfrink. Tussen half twee en half vijf vertellen zij aan één stuk door verhalen op verschillende plekken in de Theetuin aan de IJselweg 13 in Vierakker.
Iedereen is van harte welkom om te komen luisteren naar het verhaal ‘Waarom Konijn en Vos moesten lachen’, of het Scheppingsverhaal uit Canada ‘Raaf steelt het Licht’. Naar het verhaal van ‘Diederik en de dieren’ of ‘De dankbare boom’. En dan nog het verhaal van ‘De Ridder op het witte paard’. Sommige verhalen worden muzikaal begeleid. Keus genoeg voor jong en oud!
De verhalen duren niet langer dan twintig minuten en luisteren kost niets. Maar aan het eind van ieder verhaal staat de hoed klaar waarin naar hartenlust bijdragen kunnen worden gedeponeerd. Kaarten hoef je dus ook niet te kopen. Gewoon gaan met je kinderen of je partner of je geheime liefde.
Luisteren naar verhalen traint je concentratie, opent je hart, versterkt jouw voorstellingsvermogen, brengt je in contact met je diepere emoties en geeft rust.
Kort nieuws
In de vijftien titels van Achterhoek Nieuws werd recent weer gepubliceerd over meer activiteiten die we graag tippen. Hieronder een kleine greep, er is meer te lezen op achterhoeknieuws.nl/cultuur en achterhoeknieuws.nl/muziek.
Expositie van de weefgroep in kerkje De Rietstap.
In juli vertoont kerkje de Rietstap een expositie van weefgroep Atelier de Rozengang. Wekelijks komen twee enthousiaste groepen samen om zich te bekwamen in het weven en worden hierbij ondersteund en aangemoedigd door Lia Rath. Zo ontstond het idee om samen aan een project te werken.De kern van weven, het vervlechten van verschillende draden tot een textiel, wordt als metafoor gebruikt voor het project ‘Verbinding’.
Kerkje de Rietstap is elke zondagmiddag en woensdagmiddag van 14.00 tot 17.00 uur geopend. Het adres is, Meniststraat 14a te Dinxperlo. Gratis toegang; vrije gift is welkom.
Luxor gaat de wijk weer in met publieksfilm
In de zomervakantie bezoekt Luxor vier Zutphense wijken met de prachtige en ontroerende film The Old Oak van Ken Loach. Het is inmiddels een zomerse traditie dat het Luxor Theater in de maand juli langs de wijken van Zutphen toert met een mooie publieksfilm. Dit keer is gekozen voor The Old Oak, de heftige en ontroerende laatste film van de Britse regisseur Ken Loach uit 2023. The Old Oak is op een woensdagavond te zien op de volgende wijklocaties: Waterkracht (woensdag 10 juli), DWK-gebouw (woensdag 17 juli), ’t Warnshuus (woensdag 24 juli) en Het Middenhuis (woensdag 31 juli). Aanvang 20.00 uur, inloop vanaf 19.30 uur. Entree 4 euro contant. Aanmelden is niet nodig.
Westendorp - Het is de tijd van het jaar om erop uit te trekken. Bepakt en bezakt kun je het ver zoeken met auto, trein of vliegtuig. Maar je kunt het ook dichtbij vinden. Onze omgeving is bijzonder geschikt om de fiets te pakken, want juist in Oude IJsselstreek en de rest van de Achterhoek ligt een uitgebreid goed onderhouden netwerk aan fietspaden, plattelandswegen en kerkpaden te wachten. Op weg naar boeiende en verrassende bezienswaardigheden. Folders met fietsroutes in diverse afstanden zijn verkrijgbaar bij de VVV.
Er is inderdaad niet heel veel te doen deze week. Tijd om er eens lekker tussenuit te varen met een van de vier Berkelzompen die de Achterhoek rijk is.
Heerlijk rustig dobberen op het water door de vrije natuur in het tempo waarop het ook de bedoeling is te leven. Kinderen mee want de schipper vertelt alles wat hij weet over natuur, cultuur en geschiedenis van het land waardoorheen je vaart.Met de "Jappe" in Borculo, de "Snippe" in Eibergen en de "Ente" in Lochem, kunnen dagelijks van april tot november toeristische vaarten worden gemaakt. In Almen met de "Fute" dagelijks vanaf april tot eind september. Er gelden per dorp wel verschillende aanmeldingsrituelen die u even moet doorlezen.
Culturele UITagenda
Kunst, Theater en Blues
Op zaterdagmiddag 6 juli, van 13.00 tot 16.00 uur, organiseert galerie Kunst of Art een Meet & Greet met kunstenaar Jasper van Deutekom. Bezoekers kunnen met hem praten over zijn passie, techniek en de expositie.
Het toneelgezelschap 't Buurtschap uit Sinderen viert haar 40 jarig bestaan met het intieme openluchtspel "Waor 'ehakt wödt valt späöne" Het stuk gaat over een klein dorpje aan de de Duitse grens waar de sfeer gemoedelijk is met af en toe een kat en muisspel met de douanes. Tot ze te maken krijgen met flinke veranderingen. Het theaterstuk vindt nog plaats op zaterdag 6 juli en een extra voorstelling op vrijdag 12 juli!
Heb je meer zin om vanaf het terras of al dansend te genieten van muziek? In Lochem geniet je rond de kerk van blues, met optredens van onder andere de Julian Sas Band en The Lochmess Clan.
Kijk voor nog meer leuke tips op uitagenda-achterhoek.nl.
Lèzen
Noud Goossens gedicht en nog 94 andere
VRAGENDER/AALTEN - Noud Goossens is 8 jaar en blijkbaar een talent. Want met zijn 8 jaar won hij een landelijke dichtwedstrijd die georganiseerd werd door ‘Het Poëziepaleis’. Niet kinderachtig overigens want uit ‘duizenden inzendingen’ kwam zijn gedicht over zijn oma toch maar mooi als winnaar uit de bus.
Het lezen van kindergedichten is nogal een kunst. Niet veel anders dan het lezen van volwassen poëzie overigens, maar er schuilt wel een valkuil in gedichten van kinderen. Je neemt ze namelijk heel snel tot je. Ze lijken kristalhelder want ze zijn vaak vrij van ingewikkelde vormen en woorden en vergelijkingen en zo meer. De kunst van het lezen van gedichten van kinderen schuilt er in om achter die kristalheldere woorden de diepere gedachten van de dichter en daarmee de dichter zelf te ontdekken. Zoals gezegd, niet heel veel anders dan bij poëzie van volwassenen, maar vaak laten we het bij een glimlach. Maar dan begint het pas.
Om dat te oefenen raad ik de bundel aan waar ook het winnende gedicht van Noud verwerkt zit. Hier te koop en dan kun je meteen ook alles lezen wat het Poëziepaleis allemaal organiseert. Ook niet mis.
Kieken
Expositie Cartooning Ukraine in de Koppelkerk
Tot en met 14 juli kan in de Koppelkerk in Bredevoort een bijzondere expositie bezocht worden van werk van Oekraïense Cartoonisten.
Kunst kan een krachtige stem zijn in een wereld waar al te vaak de wapens worden opgepakt. Cartoonisten nemen de rol van tegenmacht met verve – en vaak met humor - op zich. Op vreedzame wijze, maar zonder zich te schikken in hun lot, drukken getalenteerde tekenaars op scherpe manier hun perspectief op de staat van de wereld uit. Sinds de Russische invasie op 24 februari 2022 steunden de Oekraïense cartoonisten de strijd voor vrijheid met hun tekeningen. Ze willen niet lijden onder de dictatuur van Vladimir Poetin. Oekraïne is een onafhankelijk en democratisch land met vrijheid van meningsuiting. De meeste kunstenaars wonen nog steeds in Oekraïne, onder de dreiging van bombardementen, terwijl miljoenen burgers het land zijn ontvlucht.
De Koppelkerk is geopend op vrijdag, zaterdag en zondag van 11 tot 17 uur
Luustern
Nøhlen rijmt op ruilen
ACHTERHOEK - In Winterswijk wordt in de Steengroeve hard gewerkt aan de voorstelling Deurdonderen. Een eerbetoon aan de oude rockers van Normaal. Het wordt een feest van de herkenning en als de verhalen kloppen moeten de tribunes extra geschraagd worden om de 3000 daldeejende toeschouwers vier avonden lang hun zitplaats te garanderen. En ondertussen brengt Normaal een nieuw album uit: “Nøhlen”.
Het album valt bij de Anhangers goed in de smaak want het kwam binnen op nummer 3 van de Album Top 100. Luisteren kan op CD, Vinyl en op Spotify en dat is toch wel weer de moeite waard. Bij het openings- en titelnummer gaat het meteen ouderwets an. De jongens van Normaal gaan daarin tekeer tegen onze nationale hobby: klagen! En dat nøhlen rijmt op ruilen is net zo’n eye-opener als deze aangedragen oplossing voor elk gezeur.
Op eenzelfde brute manier als waarmee ze ooit -bij hun eerste concert in Lochem- Jozef Luns de maat namen, pakken de mannen van Normaal 50 jaar later Poetin bij de kladden in het nummer “Poetin is een klootzak”.
Nog eentje noemen dan: “Veurjoar.” De titel doet je meteen denken aan de lichte klanken van vogels, dwarsfluiten en meisjesgezang; poëtische teksten die het ontluikende leven in allerlei gelaagdheden bezingen. Niets van dit alles bij Normaal. Het is meer of er een graftombe wordt opengeschoven. Te grappig. En zo zit je toch het hele album met een glimlach te beluisteren. ‘Fijn dat ze er nog zijn.’ denk je dan ‘en dat ze nog steeds muziek maken.’
Ga het allemaal maar eens beluisteren of lees ons artikel hier
Afstoffen
Actueel cultuurnieuws met een historisch randje
Bosgebied ‘Woeste Esch’ aangewezen als Archeologisch Monument
EIBERGEN - Het bosgebied ‘Woeste Esch’ bij Eibergen wordt een Archeologisch monument. Dat is de bestuurlijke reactie op de belangrijke archeologische vondsten in het bosgebied die pas onlangs in de openbaarheid kwamen.
Het bosgebied staat al langer bekend als een gebied van hoge archeologische verwachting en bevat onder andere een als rijkmonument geregistreerde grafheuvel. Door het gebied te bestempelen als Archeologisch Monument kan de archeologische en cultuurhistorische waarde beter worden beschermd en bewaard. Nederland telt circa 1500 archeologische rijksmonumenten. Het gaat om archeologische resten die zo bijzonder zijn voor onze geschiedenis, dat we deze voor toekomstige generaties willen behouden.
Twintig jaar geleden vond een voor de buitenwereld anoniem gebleven Berkellander met zijn pas verworven metaaldetector een aantal objecten, pal naast het pad waar hij met zijn vrouw liep. Pas dit jaar zocht hij contact met museum de Scheper. Daar bleek de vondst van grote archeologische waarde. De meest opvallende objecten zijn de twee spiraalarmbanden. Daarvan zijn er maar vier in heel Nederland. Museum De Scheper vroeg nog niet zo lang geleden bij het Museum voor Archeologie in Leiden een omega-armband te leen voor een tijdelijke tentoonstelling. Dat verzoek werd afgewezen. Daarvoor was het voorwerp té zeldzaam en kwetsbaar. Nu heeft het museum ze zelf in de eigen collectie.
Onder de titel ‘Het Bronsdepot van Eibergen’ worden deze armbanden en andere vondsten tentoongesteld in museum ‘de Scheper’. Voor iedereen te bezichtigen van woensdag tot en met zaterdag van 13.00 tot 17.00 uur
Nieuwstips en feedback
Tot slot de huishoudelijke mededeling. Voor persberichten of andere nieuwstips kun je de redactie rechtstreeks tippen via de Deel je nieuws-knoppen op onze websites. Zie bijvoorbeeld deze pagina voor de Gelderse Post.
We zijn heel benieuwd naar jouw feedback, dus heb je andere vragen of opmerkingen over deze nieuwsbrief? Reageer gerust op deze mail en dan reageren we zo spoedig mogelijk.