Beste lezer van de Achterhoekse Cultuurnieuwsbrief,
Het schijnt erg nat te zijn buiten. Ik had het niet zo door, tot ik een bericht las dat terugkerende bezoekers van Oerol hun auto’s niet van het parkeerveld konden krijgen zonder daarbij met trekkers geholpen te worden. Dat beeld moeten gevoelens van herkenning hebben opgeleverd voor nogal wat bezoekers van het Steengroevetheater vorig jaar. Een rechtgeaard Achterhoeker zal gezegd hebben “Oerol? Ha! Bi’j ons bi’j de Steengroeve was't nog veùl natter.” Want wij laten geen kans onbenut om trots te zijn.
Maar het is dus erg nat in Nederland en ik had het compleet niet door. Zo druk was ik met alle dingen waar ik bij betrokken ben. Niet zo druk dat ik er kortademig van word of ga klagen tegen mensen die vragen hoe het met me gaat. Meer druk in de betekenis van bezield en toegewijd. Daar is -kan ik u vertellen- niets mis mee. Behalve dan, dat je daardoor ook dingen ontgaan. Omdat je er even niet op let.
Zo gaat het ook -denk ik- met tentoonstellingen, theater, concerten en andere kunstuitingen. Er zijn er echt heel veel, elke week, maar wij zijn vaak te druk om even op te kijken van onze occupaties en ons te realiseren dat ze er zijn.
Vaak zijn het vrienden of partners die ons opmerkzaam maken op al het moois. Die ons uitnodigen of meenemen. Die bellen en vragen of je tijd hebt. Dan moet je meteen “Ja” zeggen. Want dan heeft iemand bedacht dat dat concert, die voorstelling of tentoonstelling echt-iets-voor-jou-is.
Zo werd ik afgelopen week uitgenodigd om mee te gaan naar de voorstelling “Ik alleen.” van Smeedwerk Locatietheater. Pieter van Dijk is daarvan de artistiek leider en van hem komen steeds weer mooie initiatieven voor bijzondere voorstellingen.
Ik prijs me gelukkig dat ik “Ja” heb gezegd tegen deze uitnodiging. Zo vaak worden er in de Achterhoek geen professionele voorstellingen gemaakt en deze is zo de moeite van het bekijken waard. In dit geval in een park in Bredevoort, maar later in Augustus ook nog te zien op Kasteel Middachten in de Steeg en Huis Landfort in Megchelen. Ik ga er verder niks over zeggen, ik nodig gewoon iedereen uit om te gaan kijken. Dat je niet kunt zeggen dat je niet wist dat het regende. Het regent schoonheid in de Achterhoek!
Theo Soontiëns
Verborgen talent
Waar we zelfs als doorgewinterde cultuurliefhebber moeilijk zicht op krijgen zijn de kweekvijvers van de cultuur: de conservatoria, de kunstacademies, de toneelscholen en dansacademies, verzameld onder de noemer van de Hogescholen voor de Kunsten. En dat is eigenlijk ook maar goed ook. Talent moet in relatieve rust kunnen rijpen. Moet fouten mogen maken of mogen excelleren zonder dat daar meteen al te hoge verwachtingen aan worden opgehangen. Die stilte is overigens een dunne draad waarover gelopen moet worden, want wanneer is het dan wel het juiste moment om naar buiten te treden? In onze samenleving waar kortetermijnwinsten boven langetermijnstrategieën gaan, wordt elk succesje al snel breed uitgemeten. Je naam kan maar beter alvast rondgaan. Daarom klap ik nu voorzichtig uit de school met de naam van Jesper Stam uit Gaanderen, derdejaars student aan het Artez Conservatorium in Enschede. Jesper studeert daar ‘Media Music - Composer for films & games’. Die titel dekt niet helemaal de lading, want er wordt ook flink gecomponeerd voor theater.
Om de studenten hun werk te laten meten met anderen -anders dan met hun docenten- worden ze een paar keer per jaar uitgenodigd mee te doen aan ‘uitschrijvingen’ zeg maar ‘pitches’. Korte opdrachten voor likkebaardendlekkere gelegenheden. Jesper won er afgelopen weken maar liefst drie!
‘Van de eerste was ik echt verbaasd.’ zegt Jesper. ‘We werden gevraagd een korte compositie te maken voor een concert hier in Enschede. Vorig jaar heb ik ook meegedaan aan zulke pitches maar toen kreeg ik zogezegd “nogal veel feed back”. Dat ik deze ineens won was veranderde alles. Ik ben meteen doorgegaan en ben heel hard gaan werken voor de andere twee. Een voor een concert door het Phion (Orkest van Gelderland en Overijssel, TOS) en een voor een Symfonieorkest in Boedapest. Dat ik die beide won is gewoon onvoorstelbaar.’
Maar ondertussen wel waarheid geworden. Van de uitvoeringen van de eerste twee uitvoeringen kunnen we getuige zijn. Klik daarvoor op de betreffende links. De derde uitvoering is een studio-opname. Die horen we wellicht later nog.
Kort nieuws
Een greep uit de vele culturele uitstapjes die je de komende tijd in de Achterhoek kunt maken
‘S-HEERENBERG - Op 21 juni besteedt Stadsmuseum Bergh tijdens een avondwandeling aandacht aan het leven, de vervolging en de dood van de vermeende heks Mechteld ten Ham in ’s-Heerenberg in het jaar 1605. Mechteld ligt mij na aan het hart vanwege haar zoektocht naar de waarheid die haar uiteindelijk het leven kostte. Schrikbarend hoe oude gebeurtenissen nog steeds en steeds opnieuw actueel blijken te zijn. Haar verhaal kan niet vaak genoeg verteld worden en staat wat betreft het belang op gelijke hoogte met dat van Anne Frank.
De zonnewende wordt natuurlijk al eeuwenlang ervaren als een magisch moment in het jaar. Maar ook een moment waar nauwkeurige beschouwing (De dagen worden korter) en bijgeloof (Dat is een magisch moment waar we iets mee moeten) met elkaar vermengd raken.
Aan het eind van de wandeling kunt u dan ook deelnemen aan een bij dit moment passend ritueel om zelf deze magische krachten te gebruiken. Wie hier meer over wil horen kan deelnemen.
De start is aan de Marktstraat 3 in ‘s-Heerenberg en deelname kost vijf euro. Aanvang 19.00 uur en de wandeling duurt 1,5 uur, inclusief het ritueel.
Aanmelden uiterlijk 20 juni via 06-19981457.RUURLO - Op donderdag 20 juni, Wereld Vluchtelingendag, biedt de expositie ‘Verre Gezichten Dichtbij’ gratis toegang aan alle bezoekers. Deze bijzondere tentoonstelling, die plaatsvindt in De Smidse 1 in Ruurlo, is een unieke samenwerking tussen Nederlandse en gevluchte kunstenaars.
‘Verre Gezichten Dichtbij’ brengt de verhalen van gevluchte personen op een indringende en emotionele manier tot leven. De kunstenaars hebben portretten gemaakt, waarbij de achterliggende verhalen van de geportretteerden een centrale rol spelen. De expositie toont niet alleen de kunstwerken, maar neemt de bezoekers ook mee in de persoonlijke reisverhalen en ervaringen van de gevluchte personen in Nederland.
De expositie ‘Verre Gezichten Dichtbij’ is geopend van 10.30 tot 17.00 uur en op donderdag 20 juni dus gratis te bezoeken. Mis deze kans niet om een dieper begrip te krijgen van de vluchtelingenervaring door de ogen van getalenteerde kunstenaars.
SINDEREN - Na 6 jaar is er ein-de-lijk weer een openluchtspel van ‘t Buurtschap uit Sinderen. Op 27 en 28 juni en op 5 en 6 juli spelen zo’n beetje alle leden van toneelvereniging ‘t Buurtschap mee in de voorstelling “Waor ‘ehakt wödt valt späöne”. ‘t Buurtschap heeft dit jaar gekozen voor een “luchtig stuk” want er is “now wel genog drama in de wereld.” Bijzonder is dat het stuk geschreven is door eigen leden en helemaal in eigen beheer wordt geproduceerd.
‘t Buurtschap heeft een lange traditie in Openluchtspelen en heeft daarin ondertussen in de Achterhoek een heel goede naam opgebouwd. Daarom raken kaarten vrij snel uitverkocht. Maar het fijne is dat ‘t Buurtschap dan extra voorstellingen gaat geven. Dat loopt soms wel toto 6 voorstellingsavonden op.
De voorstellingen zijn in “’t Miggelsbusken”. De toegang naar het terrein bevindt zich aan de Kasteelweg op Sinderen. Het toegangspad zit tussen huisnummer 2 en 4. Er zal bewegwijzering aanwezig zijn. Kaarten kun je hier aanschaffen.
Culturele UITagenda
Bijna weekend! Dit kun je doen in de Achterhoek:
Op 21 en 22 juni kun je in Winterswijk genieten van het 𝙈𝙞𝙙𝙯𝙤𝙢𝙚𝙧 𝙈𝙤𝙣𝙙𝙧𝙞𝙖𝙖𝙣 𝙁𝙚𝙨𝙩𝙞𝙫𝙖𝙡. Dit gratis toegankelijke culturele festival zit vol muzikaal spektakel, activiteiten, tentoonstellingen, verrassende optredens, pop-up events, culturele ontmoetingen en nog veel meer!
In Aalten staan het platteland en zijn bewoners drie dagen lang in de schijnwerpers tijdens de Farm & Country Fair, een belevenisfestival geïnspireerd op de grote Britse countryshows.
Wil je van het zonnetje genieten maar meer rust zoeken? Breng dan een bezoek aan de Open Tuinen Dag in de Duits-Nederlandse grensstreek.
Kijk voor nog meer leuke tips op uitagenda-achterhoek.nl.
Luusteren
Tweede album van The Day
Op 10 mei kwam het album “The Kids are Allright” uit van “The Day”. Dat zegt nog niet heel veel mensen iets, denk ik. The Day bestaat uit Laura Loeters uit Antwerpen en Gregor Sonnenberg uit Hamburg. Zegt hun website. Ze kennen elkaar van de Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem waar ze beiden studeerden. Sinds die tijd zijn ze steeds bezig met het bouwen aan een heel eigen en bijzonder repertoire. Ik ben zelf geen muziekrecensent, dus ik ken ook niet de termen die daarin gebruikt worden. Zelf schrijven ze op hun website dat hun zoektocht gaat “over het verzoenen van afstanden, verschillen en muzikale benaderingen en perspectieven.”
Het gevolg van die zoektocht is tot nu toe twee prachtige albums waar ik ontzettend graag naar luister. Het is in de eerste plaats de stem van Laura Loeters waar ik me graag door laat meevoeren. Dromerig, het vermoeden van andere werelden en tegelijk zo aanwezig in deze.
Al hun werk is gewoon te beluisteren op Spotify dus daar kun je meteen aan beginnen. (zo makkelijk) Maar de muziek is ook te koop in elke andere gangbare vorm (CD, Vinyl Tape!) Dat zegt ook al iets over deze band.
Ondertussen trekken ze door Europa met hun muziek en zijn geliefd in (vooral) Duitsland. Ze treden ook wel op in Nederland, maar te weinig.
Ik heb ze wel eens ingehuurd, lang geleden, toen ze nog studeerden in Arnhem. Voor een projectje in Park Sonsbeek. Ze stonden daar op de trappen van de Steile Tuin en hadden allemaal (toen nog nieuwe) techniekjes waarin Laura’s stem zich steeds herhaalde, terwijl ze weer nieuwe stukjes zang toevoegde. Langzaam maar zeker vulde al die zichzelf herhalende stemmen de hele Steile Tuin. Niet omdat het volume hard was, maar omdat die klank steeds meer een natuurlijk plaats innam tussen de bomen en beelden. Sinds die dag volg ik The Day. (Ook al heetten ze toen nog niet zo) Dat zouden we allemaal moeten doen, omdat iedereen die de naam Loeters hoort, ook wel weet dat die echt niet uit Antwerpen komt. Maar uit Didam. “Da’s d’r ene van Peter Loeters, den mik zelf ok muziek. Toch?”
Kieken
Een lastige kant van de Liefde
De Koppelkerk in Bredevoort houdt zich dit jaar bezig met de Staat van de Macht. Tal van activiteiten werpen een eigen licht op dit thema. Een van die activiteiten is de tentoonstelling Special Love. Daarin is het werk te zien van Fotograaf Grietje Bouman.
Het werk van Grietje Bouwman gaat over mensen: hoe verhouden wij ons met elkaar? In hoeverre laten wij ons leiden door wat “de maatschappij” en “de media” aangeven als idealen? Schoonheid en rijkdom krijgen bij Grietje een heel eigen betekenis. Zelf zegt ze: ‘Door het gewone en kleine uit het dagelijkse leven onder de loep te nemen, wil ik grote levensvragen aanstippen en zonder pretenties de gevoeligheden zichtbaar maken.’
‘Special Love’ gaat over machtsverhoudingen binnen liefdevolle relaties. Hoewel de gefotografeerde mensen zich bewust waren van Grietjes aanwezigheid, heeft de fotograaf haar modellen gevraagd niet te poseren. Zo zijn momenten vastgelegd waarin de machtsverschillen, soms subtiel, soms expliciet, aan de oppervlakte kwamen.
De tentoonstelling is van 21 juni tot 4 augustus te bezoeken tussen 11.00 en 17.00 uur
Lèzen
Wilbrinks Tweede
Na “De Beesten” is Gijs Wilbrink nogal een naam in het literaire wereldje. Ineens was hij daar. Je kon geen krant openslaan, geen radioprogramma aanzetten of daar ging het er al over. Na zo’n debuut is het altijd afwachten of het een eenmalig succes was of een echte schrijver. Het is niet voor niks dat je als schrijver pas een beurs kunt aanvragen na het schrijven van je tweede boek. Dan weten we wat het is.
Gijs Wilbrink, laat zich echter niet uit de tent lokken. Hij kiest ervoor om niet meteen nog zo’n kolossaal werk te schrijven. Hij komt uit met een 80 pagina’s tellend boekje waarin hij een wandeling beschrijft -en al zijn gedachtes die hij gedurende die tocht heeft. Aanleiding is een opmerking van iemand die zegt dat zijn eerste boek zich grotendeels in de Liemers afspeelt en niet in de Achterhoek. Waarom dat zo is? Omdat Ulft en Gendringen aan de verkeerde kant van de Oude IJssel liggen. Verkeerd, als je wilt dat die plaatsen bij de Achterhoek horen. En eigenlijk willen de Ulftsen en Gendringsen dat wel. Zelfs Doetinchem, dat zich zo graag afficheert als de “Hoofdstad van de Achterhoek”, ligt in deze grensopvatting voor de helft in de Liemers.
Wilbrink is geraakt door die opmerking en wil de Oude IJssel, die vreemde gedachtekronkel, van dichtbij leren kennen. Verwacht geen romantische beschrijvingen van het landschap en de tureluursen daarin, daarvoor is zijn “looptocht” een te zware onderneming. De 35 kilometer tussen Doesburg, waar hij start, en de Duits/Nederlandse grens bij Gendringen tot waar hij wil lopen, legt hij binnen een dag af. En daarbij wil hij zo dicht mogelijk langs het water lopen. Maar ja, daar staan hekjes en hekken en prikkeldraad en vormen zich andersoortige afbakeningen en begrenzingen. Het thema van het boekje, dat fijn, licht leeswerk oplevert. En veel glimlachen voor iedereen die de regio goed kent. Je ziet hem lopen. Zelf ben ik geboren en opgegroeid op een paarhonderd meter van het eindpunt van zijn tocht en ik ken het bord dat Gijs uiteindelijk antwoord geeft of Gendringen in de Liemers ligt of in de Achterhoek. Als je dat bord niet kent, zou je er eigenlijk even naar toe moeten. Lopend vanaf Doesburg.
Afstoffen
Als je maar niks verandert wordt het vanzelf weer een keer waardevol
Schande over mij. Ik hoorde pas van de week dat het bestond, toen het in een zin genoemd werd met Min40celcius, en de Moezeköttel: Halte Bontebrug. De eerste twee kende ik wel. Kleine musea in de gemeente Oude IJsselstreek met heel specifieke onderwerpen. Min 40 Celcius gaat over landschap, geologie en archeologie van de Achterhoek, Liemers en Duitse grensstreek. De Moezeköttel weet alles over wat de Tweede Wereldoorlog in onze contreien heeft betekent.
Halte Bontebrug is iets heel anders. Het is een museumwinkel en biedt een klein assortiment aan streekproducten en producten uit grootmoederstijd. Zoals oud Hollands snoep, nostalgisch speelgoed, nougat, koekjes, bakproducten, jam, zeep, lokale biertjes en thee. Net zoals vroeger wordt het snoep in papieren puntzakken geschept en ook de worst hangt boven de toonbank.
Ik ken nog zo’n winkeltje, en er zullen er in Nederland vast nog wel meer zijn, maar deze staat in het centrum van Delft, tegenover museum het Prinsenhof. Toen ik in Delft was kon ik niet nalaten er even een blik in te werpen. En inderdaad, mijn herinnering werd afgestoft. Dat zal in Bontebrug zeker ook het geval zijn. Je beleeft de sfeer van vroeger weer op een prachtig plekje: Bontebrug. Natuurlijk rinkelt er een authentieke winkelbel bij binnenkomst, en staat daar de originele grutterskast met geëmailleerde naamplaatjes op de vele laden en vakken. 'Bloedworstkruiden', 'gort' en 'griesmeel'.
De oude kassa en koffiemolen pronken op de toonbank. In de oude bakkerij lijkt het net alsof de bakker ieder moment kan binnenlopen. De geur van meel en vers gebakken brood vult in je beleving de ruimte. De originele oven, bakkersfiets, troggen, mixers en blikken staan te wachten op gebruik.
Niet alleen voor jezelf fijn om er weer even te toeven. Je mijmert onwillekeurig weg naar je eigen jeugd, de winkeltjes in je eigen dorp, de rust, de bedaardheid, de sfeer van bescheidenheid en genieten van het kleine. En voor je het weet sta je een beetje melancholisch te worden.
Wat een mooie plek om kinderen en jongeren iets te laten ervaren van de tijd waarop we in een ander ritme leefden.
Halte Bontebrug is geopend op vrijdag en zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur. Mooie tijd om een puntzakje drop te kopen. Of kauwgomballen voor een cent.
Nieuwstips en feedback
Tot slot een huishoudelijke mededeling. Voor persberichten of andere nieuwstips kun je de redactie rechtstreeks tippen via de Deel je nieuws-knoppen op onze websites.
We zijn heel benieuwd naar jouw feedback, dus heb je andere vragen of opmerkingen over deze nieuwsbrief? Reageer gerust op deze mail en dan reageren we zo spoedig mogelijk.