#15 De taal van de streek en van de kunst
Nieuwe tournee Jan Ottink Band, verhalen in Lichtenvoords dialect, poëziefeest in Gelselaar, Hanzenacht in Zutphen
Beste lezer van de Cultuurnieuwsbrief,
In de jaren negentig was ik in Doetinchem verslaggever bij de Graafschapbode, het dagblad met de mooiste geuzennaam van Nederland. We hebben hard, maar altijd met veel plezier gewerkt, en echt als team. Een van de teamleden was de onmisbare secretaresse Ceciel Storkhorst. Haar naam zag je nooit bij een verhaal of een foto staan, maar zonder haar inzet zouden menig krantenstuk en menige foto nooit tot stand zijn gekomen. Vanaf deze week, in 2023, prijkt haar naam bij meerdere verhalen: ze heeft een boek geschreven in haar eigen Lichtenvoordse streektaal. ‘Er staan ook herinneringen aan de Graafschapbode-tijd in’, mailde ze al. Op huus an heet het boek. Daarover meer in de rubriek Lèzen. Hopelijk hebben jullie er tijd voor, want er is zoals elke week weer van alles te beleven op cultureel gebied. Maar ik onderbreek de samenstelling van deze nieuwsbrief nu omdat ik in Lochem Jan Ottink mag interviewen, de voorman van de vermaarde Jan Ottink Band. Die begint op zaterdag 21 oktober in de Lochemse Schouwburg een theaterconcert-tournee. Ook daarover verderop in deze nieuwsbrief meer.
Sander Grootendorst
Kort nieuws
Een selectie uit het cultuurnieuws in de vijftien titels van Achterhoek Nieuws en in andere media:
ACHTERHOEK - De tiende editie van de Dag van de Achterhoekse Popmuziek valt dit jaar op zaterdag 18 november. Achterhoekse muzikanten worden opnieuw gekoppeld aan Achterhoekse locaties. Vorig jaar waren er meer dan honderd optredens op dertig verschillende plekken, dit jaar hoopt de organisatie dit recordaantal te verbreken.
Lokale cafés en zalencentra, winkels, restaurants, oude boerenschuren, muziekstudio’s, scholen en kapsalons: elke plek kan in principe ruimte bieden aan popmuziek. “Zelfs Arriva stelt haar treinen beschikbaar voor live-optredens, dat is toch geweldig”, juicht een van de organisatoren. Dus wie de beschikking heeft over zo’n ruimte en om Achterhoekse pop geeft, laat het weten! Ook bandjes, duo’s of solo-artiesten kunnen zich aanmelden. “Van singer/songwriter tot rapper en van coverband tot muziekformatie met originele eigen composities; zolang je een aantoonbare connectie hebt met de Achterhoek kan je deelnemen.” De uiterste aanmelddatum is 31 oktober. Informatie: dagvandeachterhoeksepopmuziek.nl.
Marieke Ruesink speelde in 2022 tussen de koeien. Foto: Rene Moorman ZUTPHEN – Zaterdag 14 oktober staat in de Hanzesteden langs de IJssel, waaronder Zutphen, de Museumnacht helemaal in het teken van de Hanzetijd. De aftrap wordt om half zeven verricht door stadstroubadour Wolfram Reisiger, die bij de Wijnhuistoren een nieuw Zutphens canon gaat inzetten, natuurlijk met de bedoeling dat alle omstanders meezingen. Het zeer uitgebreide en diverse programma van de uren daarna is hier te vinden.
GELSELAAR – Gelselaar beleeft zaterdag 14 oktober de vijfde editie van het jaarlijkse poëziefestival. Opnieuw zijn er twee wedstrijden uitgeschreven: een voor Nedersaksische en een voor Nederlandstalige gedichten. De winaars worden in de loop van de bijeenkomst in de Dorpskerk bekendgemaakt. Het ensemble Arcoflute zorgt voor de muzikale omlijsting. Aanvang 19.30 uur.
VORDEN – In galerie A-Quadraat is zondag de expositie Meesters in beeld geopend. Er is werk te zien van de glaskunstenaars Rachel Daeng Ngalle en Willem van Oijen en kunstschilder Eva de Visser. Van Oijen vertelde dat hij over een van zijn werken liefst vijfentwintig jaar had gedaan. Wat een toewijding! En veel van De Vissers schilderijen vallen op door de verrassende aanwezigheid van koolmezen, huismussen en ander vogelgespuis. Ter info een verslag van de opening.
Informatie en openingstijden: galerie-a-quadraat.nl.
Fragment van een kunstwerk van glaskunstenaar Willem van Oijen. Hij heeft er met tussenpozen 25 jaar aan gewerkt. Foto: Sander Grootendorst MEGCHELEN - Het boek ‘Huis Landfort, een buiten op de grens’ onder redactie van René W. Chr. Dessing dingt mee naar de prestigieuze landelijke sKBL Ithakaprijs. In totaal zijn acht uitgaven kandidaat voor deze belangrijkste Nederlandse prijs voor onderzoek naar of journalistieke producties over kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen. Vier daarvan liggen in Drenthe, Overijssel en Gelderland.
STEENDEREN - In de Remigiuskerk in Steenderen zijn tot en met zondag 22 oktober zo’n honderd schilderijen van de Warnsveldse schilder Herman Dijkjans (1889-1966) te zien, waarbij de nadruk ligt op zijn impressies van Steenderen, Bronkhorst en het nabije IJssellandschap. Ook zondag 29 oktober en het weekend van 4 en 5 november is de expositie geopend. Info: remigiuskerksteenderen.nl.
Herman Dijkjans, Bronkhorst, Boterstraat (1941). Schilderij uit particuliere collectie. Foto: Menno Leistra ASBECK – Asbeck? Ligt dat in de Achterhoek? Nee, dat niet. Maar omdat in deze nieuwsbrief streektaal zo ruim aan bod komt, is het misschien aardig om hier even te wijzen op de oproep van Diana Abbink (van Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers). In het Duitse stadje Asbeck, een kleine veertig kilometer ten oosten van Winterswijk, wordt op zaterdag 28 oktober de 56e Dialectdag/ Tag des Platt gehouden met als thema: ‘Streektaal is weer in’.
Interesse? Stuur een mail naar abbinkdiana@gmail.com.ZUTPHEN – Het Literair Café in Zutphen moest in 2020 stoppen vanwege corona, verhuisde daarna tijdelijk naar een andere plek. maar is nu weer terug op in het café De Deur. Maandag 16 oktober staat de poëzie van Cees Nooteboom centraal. Literatuuronderzoeker en poëzierecensent Johan Reijmerink vertelt over het werk van de 90-jarige dichter. Aanvang 20.00 uur.
Tijden herleven in de Achterhoek
In de Achterhoek nemen we je mee op avontuur naar het verleden. Neem een grote stap terug in de tijd ervaar hoe de boer vroeger woonde en werkte. Tijdens de Ambachtsdag op donderdag 19 oktober zie je onder andere hoe olie geslagen wordt in de rosoliemolen, de zagerij in werking, klompen maken, vlas bewerken en heel veel meer ambachten. Zo krijg je een unieke kijk in het leven van onze voorouders en leer je hun traditionele technieken waarvan sommige nog steeds worden gebruikt. Een leuk en leerzaam dagje uit voor de hele familie! Wil je liever meer weten over het Achterhoekse oorlogsverleden? Ga dan op pad met Prins Maurits in Bredevoort en hoor zijn belegeringsavonturen. Of maak kennis met Hendrickje Stoffels, de geliefde van de wereldberoemde schilder Rembrandt van Rijn die jou meeneemt door de pittoreske straatjes van vestingstadje Bredevoort.
Ontdek deze evenementen en meer leuke tips voor een dagje weg in de Achterhoek op uitagenda-achterhoek.nl.
Kieken
Kunstenaar Wim Peters, geboren Enschedeër, die studeerde aan de Rietveld Academie in Amsterdam, heeft in Oerkroeg Schiller in Aalten een foto-expositie samengesteld van eigen werk. De omschrijving klinkt avontuurlijk: “Deze tentoonstelling belichaamt Peters’ zoektocht naar het onmogelijke binnen de fotografie, waarbij hij herinneringen, verleden en heden tot een nieuwe werkelijkheid smeedt.”
Peters’ oeuvre, een combinatie van fotografie, schetsen en teksten, vormt een “persoonlijke werkelijkheid die de chaos in zijn hoofd tracht te ordenen”.
Het FotoKabinet, een initiatief van Oerkroeg Schiller en het OFC (Oostgelders Fotografen Collectief), streeft ernaar om “binnen de informele ambiance van een kroeg boeiende exposities te realiseren”.
Het voordeel van een kroegexpo: je kunt ook héél laat nog komen kijken. Openingstijden: di en wo van 19.00 tot 1.00 uur, do van 16.00 tot 1.00 uur, vr en za van 14.00 tot 2.00 uur, zo van 14.00 tot 1.00 uur.
Luusteren
Zo, ben terug uit Lochem. Het was een fijn gesprek over muziek, tekst, optredens en wat dies meer zij. En opnieuw waren we even terug in de jaren negentig. De Jan Ottink Band ging aan het begin van dat decennium van start. Muziek in streektaal was in opmars en het aantal optredens van de band groeide snel. Vrijwel allemaal in het Nedersaksisch taalgebied. De band hield aan het eind van datzelfde decennium op te bestaan, omdat een deel van de muzikanten een andere muzikale richting in wilde. Nadat Ottink een nieuwe band had geformeerd, zorgde corona voor een noodgedwongen concertpauze. Er zat ook een voordeeltje aan, want Ottink en de anderen hadden tijd om nieuwe muziek te bedenken. “Driekwart van onze voorstelling bestaat uit nieuw materiaal”, vertelde Ottink vanmorgen. Bij voldoende belangstelling willen ze die op cd zetten. “Er komt een crowdfundactie, je kunt voorintekenen en krijgt de cd toegestuurd als-ie er is. En mocht de actie niet genoeg opleveren, krijg je je geld terug.” De tournee én de cd hebben als titel In dit land. Daar zit een mooi en tevens schrijnend verhaal achter, waar hij tijdens de tournee en in het interview (volgende week in Berkelbode; ook digitaal te lezen) nader op ingaat.
Na een geslaagde try-out in Linde is zaterdag 21 oktober in Lochem de officiële kick-off van de tournee. De data van alle geplande concerten vind je hier.
Eerst nog maar even een golden oldie van de Jan Ottink Band: het nummer Geeteling, dat destijds een kleine hit was. Best kans dat het ook op de komende tournee weer zal klinken.
Lèzen
Dat is ook toevallig, op de achterflap van Op huus an, het boek met dialectverhalen van Ceciel Maas-Storkhorst, komt Jan Ottink aan het woord: “De verhalen gaot aover gewone alledaagse dingen uut ’t laeven. Eenvoudig en mooi e-geschreven”, laat hij de lezer weten. Ottinks streektaalmuziekcollega Hans Keuper schreef de inleiding: “Eur wark dut mien denken an den praot op de banke onder de lindenboom, an de koffievesites at bi-j ons moder de buurvrouwleu op bezeuk had.” Ottink spreekt Rietmolens, Keuper Dinxpers, allebei Achterhoeks, maar er zijn toch aardig wat verschillen. De auteur van Op huus an hanteert dan weer het ‘Zöwents en Lechenvoords’ dialect. “Daor waor zi-j is geboren en waor zi-j eur jeugd hef deur e-bracht. ’t Dialect hef ze van huus uut met e-kregen en dat wodt nog altied in de familie- en vriendenkring e-praot. Vanzelfspraekend.”
Voor meer informatie en om het boek te bestellen, kun je een mail sturen naar de schrijfster: cecielmaas@hotmail.com. Op 18 oktober komt het officieel uit.
Nieuwstips en feedback
Tot slot de huishoudelijke mededeling. Voor persberichten of andere nieuwstips kun je de redactie rechtstreeks tippen via de Deel je nieuws-knoppen op onze websites. Zie bijvoorbeeld deze pagina voor Lichtenvoorde (Elna).
We zijn heel benieuwd naar jouw feedback, dus heb je andere vragen of opmerkingen over deze nieuwsbrief? Reageer gerust op deze mail en dan reageren we zo spoedig mogelijk.
WEEKWINACTIE
Wil jij deze week kans maken op twee vrijkaarten voor een lezing bij boekhandel Rutgers in Varsseveld?
Like en deel dit Facebook-bericht over de Cultuurnieuwsbrief!
