#119 We hebben het niet over zomaar wat
Hoe cultuur iets zegt over wie wij waren en zijn en zullen worden
Beste lezer van de Cultuurnieuwsbrief,
Beginnen we even met een ijdel momentje. Afgelopen weekend was ik met drie amateurspelers uit ‘s-Heerenberg in Houten om daar in de schouwburg het stuk “Het Eeuwige voor het Tijdelijke” te spelen dat we hadden gemaakt voor het huidige oorlogs-herdenkingsjaar. De zaal was zeer goed gevuld en ook de burgemeester en de wethouder Cultuur gaven acte de présence. Reden van de rijke opkomst was dat het stuk handelde over Marinus van Rooijen, een van de “Martelaren van ‘s-Heerenberg”. Die Marinus van Rooijen is geboren in Houten en Houten bleek erg geïnteresseerd in het lot van een van zijn zonen.
Twee weken eerder was het Wereld Alzheimer Dag en omdat deze ziekte geen ver-van-mijn-bed-show is, maar steeds meer mensen direct of indirect treft, wilden we daar -als gemeente Oude IJsselstreek- serieus maar laagdrempelig aandacht aan geven. We vroegen Henk en Dinie Jansen, twee amateurtoneelspelers uit Bathmen hun voorstelling “Herfst” te spelen. Die voorstelling gaat over beginnende Alzheimer. Ook hier een volle zaal met een publiek dat zich op de een of andere manier herkende in en verbond met de personages op het toneel. De nagesprekken waren persoonlijk en daarmee ook vol emotie. Gelukkig dat er ook die instanties uitgenodigd waren die hulp bieden als Alzheimer je treft.
Weer een week eerder zaten we met een groep winkeliers bij elkaar te bedenken hoe de onderlinge samenwerking verbeterd kon worden. Dat ging onder leiding en met theatrale hulp van PeerTof theater uit Lichtenvoorde
Mooie voorbeelden van hoe ook lokaal theater niet hoeft te gaan over flauwekul, maar ons juist daar weet te raken waar we gevoelig zijn.
Theo Soontiëns
Fill your head with new rock en zo
Op zondag 12 oktober strijkt de Popronde weer neer in Doetinchem! Zap dus vanaf twee uur (tot een uur of acht) met het programmaboekje in de hand door de stad op zoek naar nieuwe artiesten, acts en bands. Alle optredens zijn gratis toegankelijk, je kunt dus zo binnenstappen!
Popronde is een landelijk reizend festival dat ieder najaar in de periode van september tot en met november plaatsvindt in een 40-tal steden door het hele land. Gedurende die 12 weken vinden er ieder weekend van donderdag t/m zondag Poprondes plaats. In elke stad treden de geprogrammeerde acts die avond/dag op bij een twintigtal podia en locaties als cafés, galeries, theaters, platenzaken, kerken, poppodia en clubs in het centrum van een stad. Eén avond in het jaar zijn die de etalage voor de nieuwe generatie popmuzikanten en is het centrum het festivalterrein.
In Doetinchem kun je op 12 oktober op tien plekken in de stad terecht voor zo’n 15 verschillende optredens. Voor informatie over Popronde, tips en voor merchandise bezoek je vanaf 14.00 uur de Popronde infostand! Daar kun je ook Popronde CD’s van vorige edities kopen. En ook oordopjes, polsbandjes, tasjes, sokken, POPgrond, T-shirts, boeken over 25 jaar Popronde en andere shit.
Heb je vragen? Mail naar Doetinchem@popronde.nl Daar kun je ook terecht als je je als vrijwilliger wilt aanmelden. Supersympathiek festival. Het kost niets, je krijgt nieuwe energie en het houd je lekker van je huiswerk.
De hele line-up vind je hier
Kinderen verleiden in de bieb
Ik loop een paar jaar achter met lezen. Vandaar dat ik nu pas dat fantastisch jeugdboek “Films die nergens draaien” van Yorick Goldewijk aan het lezen ben. Heel Europa weet ondertussen wat de kwaliteiten van dat boek zijn (vertaald in 7 talen!), er gaat een film van gemaakt worden en daar kom ik nu nog een keer achteraan hobbelen.
Maar ik ben nog niet zo erg als de gemiddelde jeugd. Lijkt. Die is wel massaal lid van de bieb maar komt weinig lezen. Schijnt. En als je afgaat op de vorm van sommige jeugdboeken (grote letters; veel plaatjes) dan kunnen ze niet eens lezen. Wordt beweerd.
Daarom heeft de bibliotheek Achterhoekse Poort een list bedacht. Daar worden kinderen verleid met een soort van speurtocht door de hele bieb heen. Die tocht leidt de blagen langs intrigerende citaten uit jeugdboeken, waarover ze dan vragen krijgen. Zo krijgen ze spelenderwijs meer te weten over boeken die er zijn.
Of en wat ze ermee kunnen winnen zegt de bieb niet. Maar dat was vroeger al zo. Toen je leraren Nederlands wel zeiden dat we boeken moesten lezen, maar niet vertelden wat we ermee konden winnen. Behalve dan een voldoende.
Ik heb er alle vertrouwen in dat de bieb dat uiteindelijk wel helder zal maken aan de deelnemende “Bieb-rebellen”. Want met boeken (voor)lezen, daar win je levens mee. Dus ouders, (ook vaders graag, ik zie alleen maar moeders in de bieb) neem je kinderen op sleeptouw mee naar de bieb. En terwijl zij fijn aan het speuren zijn, kunnen jullie een mooi boekje uitzoeken voor jezelf. En het is gratis hè! Zo!
UITtip
Wild avond – Oude IJsselstreek
Een avond voor fijnproevers en wildliefhebbers! Tijdens de sfeervolle wildavond in het Ouhrlokaal geniet je van robuuste gerechten met wild, gecombineerd met zorgvuldig geselecteerde wijnen van Wijnhandel Schoemaker. Een intieme setting, mooie verhalen en volle glazen maken deze avond tot een ware herfstbeleving.
Voor alle info en nog veel meer uit-tips op uitagenda-achterhoek.nl.
En waar gaan we deze week naar toe?
Uit de vijftien titels van Achterhoek Nieuws en andere media koos ik een hele reeks culturele gebeurtenissen uit die ik als uitnodiging aan je voorleg :
GROENLO - het hele jaar door. BOMMELWERELD is geopend en dat willen we weten ook. Wat een bouwwerk! Werkelijk schitterend. Vervult je Achterhoekse hart met trots. Kosten noch moeite zijn gespaard om het zo mooi mogelijk te maken en mooi is het! En groot!
Doelgroep? Ik zeg het maar gewoon: Kinderen. Alle activiteiten zijn op hen gericht. Wij, volwassenen, mogen er vooral naar kijken. En dromen over dat er in de toekomst wat meer recht gedaan wordt aan het schrijfwerk van Marten Toonder. Want dat blijft jammer genoeg onderbelicht in dit verder prachtige gebouw. Als je gaat, vergeet dan niet het museum mee te pikken. Jammer genoeg ligt alles ondoorbladerbaar achter plexiglas, maar het geeft je wel een beeld van het imposante oeuvre van Marten Toonder. Koop in de museumwinkel dan een paar echte boekjes van Ollie B. Bommel en Tom Poes voor de kleinkinderen. Zodat Ollie B. Bommel langzaam aan weer bekend wordt onder nieuwe generaties. Zoals een heer van stand betaamd.
Silvolde, Idinkbos - vanaf 15 oktober. Op die dag wordt op die plek een “Luisterbank” onthuld. Dat is niet een bank die naar je financiële sores luistert, het is een bank, gemaakt door kunstenaar Rolf Wolters, die bedoeld is om een tijd op te gaan zitten en te luisteren.
Naar de geluiden om je heen: Het ritselen van de bladeren, de wind, de vogels. Maar je kunt er ook QR codes scannen. Dan luister je ineens naar speciaal gecomponeerde muziek. Of naar een verhaal of een gedicht. En uiteindelijk luister je naar jezelf. Want dat is wat rust, wat stilte met je kan doen. Even tot jezelf geraken. En het mooie is, die luisterbank is gemaakt van oude kerkbanken. De kerk, de plek bij uitstek om de stilte te leren kennen, om tot jezelf te komen. Hoe passend allemaal. En Rolf heeft wel vorm gegeven maar hij heeft er nog geen schroef aan toegevoegd. Uitsluitend wat er stond heeft hij gebruikt en minder nog, want van de talloze koperen schroeven die er eerst in zaten gaat hij nu met schoolkinderen “Luistervinkjes” gieten. Circulairder kun je het niet bedenken.
RUURLO - 17, 18 en 19 oktober. De Ruurlose buurtverenigingen Het Broek en De Bruil hebben voor de verlichtingsroute ‘Broek en Bruil Verlicht 2025’ opnieuw de handen ineen geslagen. Voor de zesde maal is er op vrijdag- 17, zaterdag- 18 en zondagavond 19 oktober een 45 kilometer lange verlichtingsroute door beide buurtschappen uitgezet met verlichte woningen, boerderijen en bedrijven. Hier kun je er meer over lezen.
DINXPERLO - Oktober - In kerkje de Rietstap vindt in oktober een expositie plaats van fotograaf Theo Bauhuis. De tentoonstelling toont natuur- en landschapsfoto’s, voornamelijk gemaakt in de Achterhoek. Er is bijzondere aandacht voor het Vragenderveen en het buitengebied tussen Aalten en IJzerlo. De kunstenaar is tijdens de expositie zo veel mogelijk aanwezig.
Kerkje de Rietstap is in oktober open elke zondagmiddag van 14.00 tot 17.00 uur aan de Meniststraat 14a. De toegang is gratis, een vrije gift is welkom.
GROENLO - Zondagmiddag 12 oktober staat Rockcafé Taste in Groenlo in het teken van een lekker stukje blues.
L.A. Blues is een blues cover band met allen uit de Achterhoek komende Lichtenvoordse muzikanten! L.A. staat dan ook voor Lichtenvoorde Achterhoek. Aanvang: 15.30 uur. Tickets via rockcafetaste.nl.
RUURLO - Met als titel ‘Inspiratie – hoe en waarom het brein excelleert’, geeft Ap Dijksterhuis, hoogleraar psychologie en schrijver op vrijdag 10 oktober om 20.00 uur een lezing in het Kulturhus in Ruurlo aan de Nieuweweg nummer 5.
Ap Dijksterhuis (1968) is een van de invloedrijkste psychologen van Nederland. Hij publiceerde twaalf boeken, waaronder de bestsellers Het slimme onbewuste, Op naar geluk en Wie (niet) reist is gek.
ZWILLBROCK - Op zondag 12 oktober is de wereldberoemde organist Heiner Graßt te gast in de barokkerk van Zwillbrock.
Deze keer speelt hij een orgelconcert met composities uit de 15de tot 19de eeuw. Het concert begint om 16.30 uur. De toegang is gratis. Vrijwillige giften voor de dekking van de onkosten zijn zeer welkom.
Lèzen
Als je hem al niet kende, kwam hij op koningsdag 2025 wel prominent op je radar, als quizmaster in het mini Graafschap-stadion op het plein voor het stadhuis: Martin Waser. Martin schreef al jaren stukken op facebook en mensen hadden hem al eens gepord om die stukken eens uit te brengen.
Nu is het eindelijk zover. Hij heeft zijn teksten gebundeld in een boek met de titel ‘Het wachten beloond – Tijdlijn op papier’. Een verzameling van korte verhalen, gedachten en belevenissen. “Ik hoef er niet over na te denken wat ik schrijf, dat doe ik vanuit mijn hart.”
Hans Hissink interviewde Marting uitgebreid en schreef er dit artikel over. Dat kun je lezen. Maar je kunt ook meteen het boek van Martin kopen in de boekwinkel of hier bij de uitgever Nog persoonlijker wordt het als je Martin mailt. Dan brengt Martin het boek persoonlijk bij je thuis. Ho, ho, ho. Wel binnen bepaalde grenzen natuurlijk.
Luustern (veur de letste kere)
WINTERSWIJK - Janieke Bruin-Mollenhorst komt op woensdagavond 29 oktober naar de Zonnebrinkkerk om samen met belangstellenden na te denken over muziek bij het levenseinde, uitvaarten en rouw.
Janieke promoveerde in 2021 op een onderzoek naar muziek bij uitvaarten en verricht sindsdien verschillende onderzoeken naar de omgang met het levenseinde, uitvaarten en rouw. Op 29 oktober laat Janieke zien hoe muziek bij uitvaarten kan functioneren, of het eigenlijk ook ‘mis’ kan gaan, en of het misschien nog mooier kan.
Welke rol speelt muziek eigenlijk rond het sterfbed en bij rouwverwerking? Hoe kunnen mensen goed nadenken over muziek rond ons eigen levenseinde?
Het wordt een avond vol verdieping én praktische tips (en voor velen wellicht weerzien van een oude bekende). De avond begint om 20.00 uur, vanaf 19.45 uur start de inloop. Bij de uitgang wordt een vrije gift op prijs gesteld.
Informatie en opgave: ds. Freerk Hovinga, fhovinga@xs4all.nl of 06-19736986.
Kieken
In het stadsmuseum in Doetinchem is tot 11 januari de tentoonstelling “Waor bu’j van” te zien. Een lichtpuntje in deze duistere tijden van talloze onderbuikprotesten tegen AZC’s.
De tentoonstelling laat zien dat migratie van alle tijden is. We denken zo graag dat de plek waar we geboren zijn onveranderlijk is en vooral ‘van ons’. De tentoonstelling maakt duidelijk dat dat, vanuit de geschiedenis bekeken, helemaal niet zo is. De tentoonstelling maakt juist duidelijk hoe rijk een gebied wordt dat zich openstelt voor diversiteit. Of, zoals Paul Dijkstra, mijn docent Nederlands, het vroeger al noemde: hoe belangrijk ‘de productiviteit van het verschil’ kan zijn.
In de tentoonstelling is bijvoorbeeld het werk te zien van Diana Tamliani te zien. Deze fotograaf vluchtte op haar twaalfde uit Georgië en weet hoe het voelt om in een nieuw land te wortelen, een identiteit te zoeken en je achtergrond te leren omarmen. Met Patterns of Unity, een fotoserie van vrouwen in de traditionele kleding van hun moederland, laat Diana de kracht en schoonheid van diversiteit zien. Meer over deze tentoonstelling lees je hier
Maar er is meer. Als bezoeker heb je bovendien de mogelijkheid je eigen migratiereis achter te laten. Zo kunnen de achtergronden van de bezoekers in kaart gebracht worden. Tijdens de tentoonstelling is er een programma met ambachtelijke workshops en activiteiten, zoals een lezing over Achterhoeks linnen en maken kinderen een eigen knapzak.
Dat mensen zich verplaatsen is iets van alle tijden en met deze tentoonstelling hoopt Stadsmuseum Doetinchem we een bijdrage te leveren aan het bespreekbaar maken van migratievraagstukken.
Afstoffen
Daar ging even een schok door de gemeente Oude IJsselstreek. Nabestaanden van kunstenaar Willem Hofker vroegen zich af waar de 12 werken waren die Willem tekende in opdracht van toenmalige burgemeester Goldberger van toenmalige gemeente Wisch. Zeven van die werken hangen aan de muur in het werkcafé, maar waar de andere vijf waren bleef onduidelijk. In dit artikel van Monique Rademaker van de Gelderlander lees je er alles over.
En nu gaat de gemeente Oude-IJsselstreek zijn hele kunstbezit maar eens flink afstoffen. Want kunst krijgen en kopen en ophangen en verhuizen is een proces waarin, als je daar geen doorwrocht archiefsysteem voor opzet, makkelijk dingen uit beeld raken. En waar je zelf wel eens iets kwijtraakt omdat je niet meer weet waar je het gelaten hebt, worden juist overheden terecht onder een vergrootglas gelegd als het gaat om het bewaren en weer boven water halen van, nou ja, zo’n beetje alles.
Er is sprake van een container waar veel in zou zijn opgeborgen, maar waarvan geen archief is gemaakt. Dat gaat nu alsnog gebeuren. In eerste instantie om de werken van Hofker terug te vinden en om daarna met gepaste zorg in kaart te brengen welke kunst daar nog meer in ligt opgeslagen. Dat kon zomaar eens een heel karwei worden. Maar heel terecht dat er zoveel tijd in het afstoffen van dat verleden wordt gestopt, want zo met kunst ga je zorgvuldig om. Meer over Willem Hofker lees je hier.
Nieuwstips en feedback
Tot slot de huishoudelijke mededeling. Voor persberichten of andere nieuwstips kun je de redactie rechtstreeks tippen via de Deel je nieuws-knoppen op onze websites. Zie bijvoorbeeld deze pagina voor de Gelderse Post.
We zijn heel benieuwd naar jouw feedback, dus heb je andere vragen of opmerkingen over deze nieuwsbrief? Reageer gerust op deze mail en dan reageren we zo spoedig mogelijk.