#106 Buitengewoon en gewoon buiten
Buitengewoon trots op de Achterhoek
Beste lezer van de Cultuurnieuwsbrief,
Vorige week werd ik gebeld door Anton van Houten uit Den Haag, trombonist en oprichter van de Neo-Fanfare 9x13. Ik ken Anton uit de tijd dat ik (vrijwillig) bestuurslid was van de KNMO. Hij heeft plannen voor een programma waar de Neo-Fanfare 9x13 samen met lokale muziekverenigingen optreedt op lokale festivals.
Je hebt daarvoor muziekverenigingen nodig, die het aandurven om wat nieuws te proberen. Al pratend kon ik heel wat vooruitstrevende Achterhoekse verenigingen opnoemen en Anton en ik verbaasden ons allebei toen we alle grote en wat minder grote festivals inventariseerden. Ik voelde me buitengewoon trots op alles wat de Achterhoek te bieden heeft! Bij al die festivals zijn vrijwilligers actief of mensen die zich als vrijwilliger voor de vereniging inzetten om zo de verenigingskas te spekken. Dat is natuurlijk ook een reden dat we hier zoveel moois kunnen organiseren.
Het concept muziekvereniging meets festival is niet helemaal nieuw. Het Oost-Gelders JeugdOrkest (OGJO) speelde al eens op de Zwarte Cross en Harmonie Ulft was te gast bij Huntenpop. Harmonie Ulft trad op met Micheline van Hautem en bastrombonist Jos Jansen, die een totaalconcept ontwikkelden voor een optreden met amateur muziekverenigingen. Zij leveren de bladmuziek, hebben contacten met mooie theaters en zorgen er zo voor dat verenigingen zich op een originele manier kunnen presenteren. Bernd van den Bosch ontwikkelde het soortgelijke totaalconcept ‘A Kind Of Magic’, waar hij samen met orkesten de muziek van Queen laat klinken. Over Bernd meer hieronder in Kort Nieuws.
Het programma dat de Neo-Fanfare 9x13 gaat ontwikkelen, blijft nog even een verrassing. Ik zou het buitengewoon fantastisch vinden als ze volgend jaar op de Achterhoekse festivals te bewonderen zijn, misschien wel met een orkest waarin in meespeel. Voor meer informatie over 9x13, kijk op www.9x13.nl, zoek ze even op op YouTube of mail anton@9x13.nl.
Met muzikale groeten,
Karin van der Velden
Acht Achterhoekse gemeenten versterken kunst, cultuur en erfgoed
De ondertekening van het Cultuur- en Erfgoedakkoord legt vast dat Winterswijk, Oude IJselstreek, Oost Gelre, Aalten, Montferland, Doetinchem, Bronckhorst en Berkelland gaan samenwerken om kunst, cultuur en erfgoed in de Achterhoek te versterken. Er werd al jarenlang samengewerkt met culturele instellingen en de resultaten daarvan zijn de Silo Art Tour, het dialectproject Wiesneus en Kunst door de Brievenbus.
De komende jaren wordt gewerkt aan vier speerpunten:
Cultuur en erfgoed voor elk kind
Meedoen en talenten laten groeien
Cultuur en erfgoed als middel voor ontmoeting en welzijn
Trots op onze regio.
Prachtige speerpunten, die mij persoonlijk stuk voor stuk aanspreken. Ik hoop dat het inderdaad tot gevolg heeft dat muziekonderwijs weer betaalbaar wordt voor alle kinderen en betaalbaar blijft als blijkt dat een kind talent heeft en zich wil doorontwikkelen. Uit onderzoek van het LKCA in 2024 bleek wederom dat de meeste mensen lid worden en blijven van een muziekvereniging voor de gezelligheid, het muziek maken zelf is een middel. Dat wil niet zeggen dat muziekverenigingen alleen maar gezelligheidsclubjes zijn; hoe hoog je de lat legt, bepaal je als leden gezamenlijk. En je bent daarvoor weer afhankelijk van nieuwe, jonge aanwas en het passende opleidingsniveau. De cirkel is dan rond. Als je in de toekomst nog wilt dat muziekverenigingen bestaansrecht hebben, moet je investeren. Dat geldt natuurlijk ook voor andere kunstvormen.
Cultuurnieuwscast
Hoewel ik zelf het fenomeen podcast nog niet helemaal omarmd heb, was ik al wel te gast in het eerste probeersel van de Cultuurnieuwscast. Een grote wens van onze coördinator Meindert Bussink. De vier schrijvers van de Cultuurnieuwsbrief vertellen in deze podcast wat meer over het cultuurnieuws dat hen aanspreekt. Het was wel even wennen, maar luister en oordeel zelf. We kunnen het wel wat korter en krachtiger brengen. Het muziekje eronder vond ik ook niet zo geweldig. Meindert wil thuis nog wat technische dingen aanpassen, waardoor de kwaliteit van de opname beter is. Na de vakantie gaat het dan echt beginnen! Tips en tops kun je sturen via een reply op deze mail.
Kort nieuws
In de vijftien titels van Achterhoek Nieuws en andere media vond ik weer leuke nieuwsberichten en activiteiten:
Beltrum - Alle geledingen van Muziekvereniging Concordia uit Beltrum zijn op 13 juli te horen in Park de Stroet. Speciaal voor kinderen is er een springkussen en gratis ranja. Dit ongedwongen concert met zomerse muziek begint om 13.30 uur.
Billerbeck - In negen gemeenten langs de Berkel is tot en met 26 september kunst te zien. In de expositie ‘BerkelKunst - van bron tot monding’ zie je hoe kunst verbindt. Over grenzen heen, ongeacht achtergrond of beperking.
Een van de kunstwerken van de tentoonstelling BerkelKunst. Foto: PR Borculo - Bij Museumboerderij De Lebbenbrugge kun je zondag 13 juli verschillende beeldhouwers in hout en steen aan het werk zien.
Borculo - Honderd jaar geleden verwoestte een orkaan een groot deel van het stadje Borculo. Cabaretier Ruurd Wallinga schreef er een theaterstuk over. De voorstelling ‘Rampzalig’ is in juli en augustus iedere dinsdag en donerdag te zien in de Joriskerk.
Bredevoort - Het werk van net afgestudeerde kunstenaars is van 18 juli tot en met 14 september te zien in de Koppelkerk. Het werk, van schilderkunst en keramiek tot lichtinstallaties en textiel, maakt zichtbaar hoe jonge makers de wereld waarnemen en verbeelden. Elk weekend zijn er instaprondleidingen waar dieper wordt ingegaan op de werken én op de manier waarop kunst waargenomen kan worden.
Eibergen - In de Oude Matheuskerk speelt Harmonieorkest Excelsior Eibergen op 11 juli het programma ‘Tales&Dances’, ondersteund door verhalen van de Achterhoekse troubadour en verteller Gery Groot Zwaaftink.
Gaanderen - Gezocht: Ciske de Rat. Musical Producties Gaanderen is op zoek naar een jongen of meisje om de rol van Ciske de Rat te spelen in de gelijknamige musical. Een goede zangstem, acteervermogen en een maximale lengte van 1,40 zijn voorwaarden om in aanmerking te komen.
Groenlo - In het Nationaal Museum Tachtigjarige Oorlog is nu een gietijzeren haardplaat uit 1625 te bewonderen. De haardplaat heeft een Staatse afbeelding, wat in die tijd echt een statement was. Je ziet een Hollandse leeuw met een zwaard in een tuin die Holland voorstelt.
Groenlo - Verschillende kunstvormen zijn te zien in de tentoonstelling ‘BESCHERM…’ van Truus Betting-Nijland en Bertus Poll. Twee verschillende schildertechnieken, zelfgemaakte sieraden en beeldhouwwerken in steen en hout zijn van 14 juli tot en met 9 september te zien in de Stadsboerderij.
Hummelo - In het gezellige dorpje Hummelo kun je op 12 en 13 juli genieten van de brocante- en kunstfair Vive la France en dat in combinatie met streeklekkernijen. In en rond de Dorpskerk van Hummelo proef je tijdens Vive la France de sfeer van het Parijse Montmartre. De extra aandacht die de exposanten op de brocante Fair besteden aan de uitstalling van de mooiste antiek en brocante, draagt bij aan de bijzondere sfeer. Geniet zittend op een karakteristiek Frans terrasstoeltje, onder een blauw- of roodgestreepte parasol, van een een drankje en het kijken naar de mensen die voorbij komen. Geen Franse sfeer zonder Franse chansons en verrassende theateracts. Daarvoor zorgen onder anderen accordeonist Pierre et zangeres Gerdy, sinds kort samen met bassist Leon.
Franse muziek door Pierre, Leon en Gerdy tijdens Vive la France in Hummelo. Foto: Roel Kleinpenning Laren - In Poëzie heb ik me eerlijk gezegd nooit zo verdiept. Terwijl ik het fantastisch vind dat mensen zich daarin helemaal kunnen verliezen. Voor de liefhebbers van poëzie of voor een eerste kennismaking is er op 30 augustus een festival: “Dichter in de Wei”. Publiek kan staand of zittend luisteren naar voordrachten. In hangmatten, verscholen zithoekjes of aan picknicktafels poëziebundels lezen kan ook.
Lochem - Vier kunstenaressen exposeren tot en met 26 juli in het Stadshuus in Lochem. InKaDiVi (een samenvoeging van vier voornamen) leggen elk in een hele eigen stijl de wereld om zich heen vast. Dat is te zien in de expositie ‘Beleef onze wereld’.
Ruurlo - Gisteren waren mijn man Karel en ik in Ruurlo, waar we de inzendingen voor de Achterhoekse Kunstprijs bewonderden. Wat een aanrader! Bijna 180 kunstwerken in allerlei vormen en stijlen zijn te zien in De Smidse. Een van de blikvangers was ‘Iets met vissen XL’ van Willy Alferink uit Lochem. Leuk om hem nu in de Berkelbode tegen te komen. Willy is een PorseLIJMer, in het artikel legt hij uit wat dat is.
PorseLIJMer Willy Alferink. Foto: Roel Kleinpenning Ruurlo - Ook hier een buitenconcert. Alle geledingen van Koninklijke Muziekvereniging Sophia’s Lust spelen op 13 juli bij de Agneta Molen.
Vorden - Amateur muziekverenigingen gaan nu echt de vakantieperiode in. Dat betekent meestal dat het seizoen wordt afgesloten met een concertje. Vaak is dat buitenconcert, als het weer tenminste meewerkt. Harmonie Vorden pakt uit. Vanavond geven leerlingen van groep 6 van basisschool De Hoge Voorde samen met het leerlingenorkest een optreden in het Kulturhus, zondagmorgen speelt het leerlingenorkest voor bewoners van Villa Nuova en zondagmiddag 13 juli is er een groots zomerconcert op het marktplein. Daar treedt ook de fanfare van Euterpe uit Halle op.
Vorden - Van de zomer naar de winter. De midwinter om precies te zijn. Dan klinkt overal weer het imposante geluid van de midwinterhoorn. Je hebt nu de kans om mee te blazen. Dan moet je wel zelf een midwinterhoorn maken. Maximaal tien deelnemers kunnen voor 60 euro (inclusief materiaal) een midwinterhoorn maken en leren hoe je die traditioneel bespeelt.
Zeddam - Hierboven noemde ik Bernd van den Bosch al even. Op 13 juli is hij te horen in het Natuurtheater in Zeddam, waar hij Erik Plageman op piano begeleidt. Erik neemt je in een hilarische vertelling mee naar wat hij in 25 jaar als veelzijdig artiest heeft meegemaakt en laat hij verschillende muziekgenres horen.
Zelhem - Het werk van Dinie Oldenhave en Marjan Takkenkamp is nu te zien in de Oranjehof. Tijdens schilderlessen bij De Boerderij leerden ze uiteenlopende technieken, waaronder aquarel en pastelkrijt. Tegenwoordig werken ze vooral met olieverf en acrylverf, waarin ze zich verder hebben verdiept.
Werk van Marjan Takkenkamp. Foto: PR
UITtip
Buitenbios ROSE
Pak je stoel of zoek een plekje op het terras: de Buitenbios draait weer in Lochem! Deze keer zie je de film ROSE op de Kleine Markt, helemaal gratis. Aanvang om 22.00 uur. Bij slecht weer wordt uitgeweken naar de Gudulakerk, dus de film gaat altijd door. Een gezellige filmavond in de openlucht!
Kijk voor alle info en nog veel meer uit-tips op uitagenda-achterhoek.nl.
Lèzen
Al voor de grote verbouwing daadwerkelijk begon, waren de financiën van DRU Industriepark een controversieel onderwerp. Er kwam uit alle hoeken kritiek op de hoge kosten en de haalbaarheid van exploitatie. Had Ulft last van grootheidswaanzin? Stonden de financiële risico’s in verhouding tot de wens om dit unieke industriële erfgoed te bewaren? En nu nog steeds is de financiering een voortdurende soap. In mijn vorige nieuwsbrief schreef ik dat er goed nieuws was, het college wilde een financiële injectie van 1,7 miljoen geven. De raad stak daar vervolgens weer een stokje voor. De soap is dus voorlopig nog niet ten einde. Meindert Bussink, coördinator van de cultuurnieuwsbrief, is bezig om alle gebeurtenissen vast te leggen in Dossier DRU voor de Gelderse Post. In zijn eigen nieuwsbrief geeft hij met De Westergasfabriek van het oosten in acht punten een persoonlijke kritische steunbetuiging die hij minder geschikt acht voor de krant. Meindert heeft geen idee hoeveel delen er nog bij komen: “Eerst maar eens op vakantie”.
Luusteren
Dinsdag keek ik naar de documentaire over Oasis. Een ingrijpend verhaal over ‘gewone’ jongens die opeens heel veel succes kregen en daar niet mee konden omgaan. Drank en drugs zorgden voor ruzie tussen de muzikale broers en dat leidde tot het eind. Onder invloed van drank en drugs werd het liedje Champagne Supernova gemaakt. Het refrein: Someday you will find me, Caught beneath the landslide, In a champagne supernova. Ik moest meteen denken aan het liedje Landslide van Fleetwood Mac, een van mijn favoriete liedjes. En zo komen we via wat gedachtesprongetjes bij mijn luistertip van deze week. Landslide, maar dan gezongen door Marieke Ruessink en Meindert Bussink.
Kieken
Het jaarlijkse straattheaterfestival Buitengewoon in Doetinchem beleeft dit jaar de 30e editie. Het festival werd in de jaren negentig opgezet door Hans-Peter Helder. Op zaterdag 12 juli kun je op acht verschillende locaties voorstellingen zien en er zijn drie loopacts. Genieten van acrobatiek en circus, van dans, live muziek en visuele poëzie. Om het jubileum te vieren is er in ‘t Brewinc een fototentoonstelling, met zo’n honderd foto’s van het festival door de jaren heen. De dag wordt afgesloten met een speciale voorstelling in de Catharinakerk. Als je het hele programma wilt zien, kijk dan op: festivalbuitengewoon.nl.
Afstoffen
Cultuurnieuws in historische context
Van Mannenbolwerk naar Feest voor Iedereen: Hoe Carnaval en Schuttersfeesten met hun tijd mee veranderen
In de Achterhoek heeft elke plaats zijn eigen feest. Soms het het kermis, dorpsfeest, of volksfeesten. In andere plaatsen worden carnaval en schuttersfeesten gevierd. Traditionele, verbindende festiviteiten, maar ook lange tijd bastions van vaste regels, gewoonten en… mannen. Prins carnaval, schutterskoning, de raad van elf waren functies die uitsluitend door mannen werden vervuld. Vrouwen hadden een ondersteunende rol, kinderen keken verlangend toe tot ze “oud genoeg” waren om mee te doen. Tijden veranderen.
De grote volksfeesten gaan met hun tijd mee, juist om de traditie in ere te houden. We zien nu prinsessen carnaval en schutterskoninginnen, niet als partner van de schutterskoning, maar vrouwelijke schutters die zelf met vaste hand de strijd wonnen om het koningsschap wonnen.
Jong geleerd, jong gedaan
Ook kinderen krijgen een steeds prominentere plek in deze volksfeesten. Er is nu ruimte voor jeugdprinsen, een Jeugdraad van 11 en schutterijen die in alle geledingen kinderen laten meedoen. Als vendelier, bieleman of schutter leren ze al jong over de gebruiken, de waarden en de symboliek van de schutterij. En dat zorgt voor binding. In Steenderen begrijpen ze dat al heel lang. Daar werd in 1911 al ‘De Kleine Schutterij’ opgericht.
Wat je op jonge leeftijd leert kennen, draag je later met trots verder. Van generatie op generatie blijven carnaval en schuttersfeesten hierdoor levend, met de traditionele waarden en normen.
Nieuwstips en feedback
Tot slot een huishoudelijke mededeling. Voor persberichten of andere nieuwstips kun je de redactie rechtstreeks tippen via de Deel je nieuws-knoppen op onze websites.
We zijn heel benieuwd naar jouw feedback, dus heb je andere vragen of opmerkingen over deze nieuwsbrief? Reageer gerust op deze mail en dan reageren we zo spoedig mogelijk.